6. ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Αλέξανδρου Καλέμη

Για να μπορέσουμε να αναφερθούμε με κάθε λεπτομέρεια στη μυθολογία της Εύβοιας, απαιτούνται εκατοντάδες σελίδες, αφού αυτή η ελληνική περιοχή έχει σχέση σχεδόν με όλες τις στιγμές της πλουσιότατης και παγκοσμίως μοναδικής ελληνικής μυθολογίας.

 Η Εύβοια έγινε το θέατρο των ερωτικών παιχνιδιών του Δία και της Ήρας, πολύ πριν γίνουν οι εξουσιαστές του Ολύμπου. Το πρωτοσμίξιμο του θεϊκού ζευγαριού έγινε στην κορυφή της Όχης, πάνω από την Κάρυστο. Από αυτή τη θεογαμία δόθηκε το όνομα στο βουνό από τη λέξη «οχεία» (οχεύω=βατεύω).

Ο Ζευς μεταμορφωμένος σε κούκο απήγαγε την Ήρα από την Εύβοια και την μετέφερε στον Κιθαιρώνα, όπου την παντρεύτηκε. Σύμφωνα με άλλες εκδοχές του μύθου οι γάμοι του θεϊκού ζευγαριού έγιναν στο πανάρχαιο Ελύμνιο (σημερινή Λίμνη). 

Πλήθος γλυπτών, ανάγλυφων αλλά και μεταγενέστερων πινάκων αναπαριστούν το ερωτικό σμίξιμο του Δία με την Ήρα, που επιτελέστηκε στην κορυφή της Όχης, πάνω από την Κάρυστο.

Μετά το γάμο άρχισαν οι γνωστές σκηνές θεϊκής ζηλοτυπίας, που επικρατέστερο θέατρο την Εύβοια. Η Δίρφυς ήταν το αγαπημένο απομονωτήριο της Ήρας (Διρφύα Ήρα), ενώ το Κήναιο ήταν το καταφύγιο του Δία (Κήναιος Ζευς).
Η μυθολογική παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, μετά τον κατακλυσμό που προκάλεσε ο Δίας, προκειμένου να καταστρέψει τους θνητούς, τιμωρώντας το αμάρτημα του Προμηθέα, κατέφυγαν στην Αιδηψό.  Εκεί η Ήρα τους συμβούλεψε, πως αν θέλουν να κάνουν πολλά και γερά παιδιά, έπρεπε να λουσθούν μαζί στα θερμά νερά των πηγών. Το ζευγάρι, ακολουθώντας τη θεϊκή εντολή, απέκτησε μετά από λίγο καιρό τον Έλληνα, γενάρχη όλων των Ελληνικών φυλών. Μία άλλη μυθολογική εκδοχή θέλει τα ιαματικά λουτρά της δημοφιλούς ευβοϊκής λουτρόπολης, να δημιουργούνται από την Αθηνά ή τον Ήφαιστο για χάρη του Ηρακλή, ο οποίος ανακτούσε τις δυνάμεις του, μετά από κάθε του άθλο, λουόμενος στις ιαματικές πηγές της Αιδηψού.

Η ανάγλυφη λεοντή του Ηρακλή, που έχει βρεθεί στην Αιδηψό, καθώς και η πληθώρα αναφορών από αρχαίους συγγραφείς, επιβεβαιώνουν την άμεση σχέση του Έλληνα ημίθεου με την ευβοϊκή Λουτρόπολη.

Ο Ηρακλής, που σήμερα αποτελεί σύμβολο των ιαματικών υδάτων της Αιδηψού, υπήρξε μόνιμος επισκέπτης της πανέμορφης Εύβοιας. Ένας άλλος μύθος μας διηγείται, πως η σύζυγος του Ηρακλή Δηιάνειρα, πληροφορημένη, πως ο ημίθεος σύντροφός της ήταν ερωτευμένος με την ωραία Ιόλη, ετοίμασε έναν χιτώνα για τον Ηρακλή, ο οποίος οργάνωνε τελετές θυσιών στο όρος Κήναιο, προκειμένου να ευχαριστήσει τους θεούς για τις νίκες του και την καταστροφή της Οιχαλίας. Ο χιτώνας αυτός όμως είχε εμποτιστεί από το δηλητηριώδες αίμα του Κενταύρου Νέσσου, ο οποίος λίγο πριν ξεψυχήσει διαβεβαίωσε τη Δηιάνειρα, πως με το χιτώνα αυτόν θα κέρδιζε για πάντα τον Ηρακλή. Δυστυχώς όμως για τον Ηρακλή άλλη ήταν η πραγματικότητα, τα αποτελέσματα της οποίας ενέσκηψαν μόλις ο υπηρέτης του Λίχας του τον παρέδωσε και αυτός τον φόρεσε.

Ο περίφημος μύθος της δημιουργίας των Λιχαδονήσων της Βόρειας Εύβοιας, που σχετίζεται με τον θάνατο του Ηρακλή και το κομμάτιασμα του Λίχα, είχε διαχρονικά διεθνή απήχηση. Αυτό μας δείχνουν ο πίνακας (πάνω) και η γκραβούρα (κάτω) που αναπαριστούν τον μύθο.  

 Ο Ηρακλής κατελήφθη από φοβερούς πόνους, γιατί το δηλητηριώδες αίμα του Νέσσου είχε την ιδιότητα να κατατρώγει τις σάρκες με τις οποίες ερχόταν σε επαφή. Τρελός από τους πόνους ο Ηρακλής άρπαξε τον άτυχο Λίχα και τον εκσφενδόνισε στον αέρα. Ο δυστυχής Λίχας έπεσε κομματιασμένος στον Β. Ευβοϊκό και τα κομμάτια του μεταμορφώθηκαν στα σημερινά Λιχαδονήσια. Από τον μύθο αυτό δόθηκε το όνομα Λιχάς ή Λιχάδα στην πανέμορφη αυτή περιοχή της Εύβοιας. Το μύθο μας παραδίδει ο Σοφοκλής στην τραγωδία του Τραχίνιαι, ενώ ο Οβίδιος στις Μεταμορφώσεις (IX526) μας πληροφορεί πως το μεγαλύτερο από τα Λιχαδονήσια, η Στρογγυλή, είναι το κεφάλι του άτυχου Λίχα.

Ο Ρωμαίος συγγραφέας και ποιητής Οβίδιος (43 π.Χ.–17 μ.Χ.), στο βιβλίο του «Μεταμορφώσεις κάνει ευρεία αναφορά στην Εύβοια, αφού αυτή σχετίζεται άμεσα με την ελληνική μυθολογία και τις μεταμορφώσεις θεών και ανθρώπων. Στις εικόνες ο Οβίδιος και η πρώτη εκτύπωση του έργου του (1576).

 Η Εύβοια, ως γνωστόν, ήταν η αγαπημένη περιοχή του φωτοδότη (σελιναίου) Απόλλωνα. Η υπέροχη, παγχρωματική και ολόφωτη φύση της επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο. Γνωστό ήταν το μαντείο και ο ναός του Σελιναίου Απόλλωνα, που υπήρχε στη Βορειοδυτική Εύβοια (ανακαλύφθηκε την δεκαετία του 2000 στην περιοχή των Ροβιών του Δήμου Ελυμνίων).

Για την Ευβοϊκή μυθολογία όμως θα επανέλθουμε και στο επόμενο άρθρο. 

© Πνευματικά Δικαιώματα

Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.