9. ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Αλέξανδρου Καλέμη

Το όνομα Εύβοια, που σήμερα είναι και το επίσημο του νησιού, δίδεται ουσιαστικά από τον Όμηρο και φανερώνει το γόνιμο καλλιεργήσιμο έδαφος και την ανεπτυγμένη βοοτροφία για την οποία το νησί ήταν ονομαστό. «Ευ» και «βους», που σημαίνει καλά βόδια. Στα ιστορικά τεκμήρια όμως συναντάμε την Εύβοια και με αρκετά άλλα ονόματα όπως:

Αριστερά: Αρχαίο νόμισμα με χαραγμένο το πραγματικό όνομα της Εύβοιας από τα χρόνια του Ομήρου. Οι άλλες ονομασίες δόθηκαν κυρίως από αρχαίους ποιητές και από Λατίνους γεωγράφους. Δεξιά: Μια γκραβούρα από την εποχή της Ενετοκρατίας. Τότε η Χαλκίδα και η Εύβοια ονομάζονταν Νεγκρεπόντε.

Αβαντίς ή Αβαντιάς, από τον λαό των Αβάντων, που εγκαταστάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού πριν από τους Ίωνεςκαι τους Ελλοπείς. 
Ελλοπία, από το Θεσσαλικό λαό των Ελλόπων, που εποίκισε το νησί. 
Χαλκίς, από την ονομασία της μεγαλύτερης και σημαντικότερης πόλης της, που βρίσκεται στο πιο επίκαιρο και κεντρικό σημείο του νησιού. 
Διακρία, από τα Διάκρια όρη, που δεσπόζουν στην Κεντρική και Ανατολική Εύβοια. 
Χαλκωδοντίς,  από το μυθικό βασιλιά Χαλκώδοντα, γιο του Άβαντα, κατά τον Πλίνιο. 
Όχη, από το ομώνυμο όρος του νότου της. 
Ασωπίς, από το βοιωτικό ποταμό Ασωπό, γιο της νύμφης Εύβοιας. 
Μάκρις, από το σχήμα της. Αυτό είναι πιθανότατα και το αρχαιότερο όνομα της Εύβοιας. Θα πρέπει να σημειώσουμε, πως Μάκρις ονομαζόταν και η τροφός της Ήρας, που μεγάλωσε στην Εύβοια. 
Δολίχη, επίσης από το σχήμα της. «Εύβοια η νήσος η και Μάκρις και Δολίχη». 
Μελανηίς, από το παχύ και εύφορο χώμα της. 
Αονία, από μία προελληνική φυλή, τους Άονες, κατοίκους της Εύβοιας κατά την εποχή του Χαλκού. 
Εύριπος, από το όνομα του στενού πορθμού. «Η νυν Εύριπος από μέρους του Ευρίπου ούτω κληθείσα». 
Νεγρεπόντε. Ονομάσθηκε έτσι κατά την Ενετοκρατία. Νεγρεπόντε σημαίνει, μαύρη πέτρα, από τη μεγάλη πέτρινη γέφυρα, που ήταν χτισμένη με μαύρες σκληρές πέτρες και συνέδεε τα δύο κάστρα, που βρίσκονταν στα δύο μέρη της Χαλκίδας, εκατέρωθεν του στενού του Ευρίπου. 
Εγριπόζ. Ονομαζόταν έτσι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τότε λεγόταν επίσης και Γριπονήσι.

Ο Στράβων αναφέρεται στα Γεωγραφικά του στην Εύβοια με το όνομά της. Το όνομα του νησιού άλλαξε κατά τις περιόδους της Ενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας (1270-1830), όπως φαίνεται και από τον εικονιζόμενο μεσαιωνικό χάρτη.

 Εμείς οι Ευβοείς δικαιούμαστε να ισχυριζόμαστε, πως στο διαχρονικά προικισμένο από τη φύση, νησί μας, αναπτύχθηκαν οι πρώτες ανθρώπινες δραστηριότητες στον Ελλαδικό χώρο. Αυτό απέδειξαν οι έρευνες και οι ανακαλύψεις της αρχαιολόγου Εύης Σαραντέα στην περιοχή της Ν. Αρτάκης. Στην περιοχή αυτή ήλθαν στο φως χιλιάδες λίθινα εργαλεία, έντεχνα λαξευμένα από ομάδες ανθρώπων της Λίθινης Εποχής, που εγκαταστάθηκαν εδώ κατά καιρούς επειδή βρήκαν αφενός ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες και κυνήγι, αφετέρου σκληρά υλικά για την κατασκευή όπλων και εργαλείων.

Τα εργαλεία αυτά είναι ηλικίας, κατά την Ε. Σαραντέα, μεγαλύτερης των 550.000 ετών, ενώ κατά τον Ινδό καθηγητή αρχαιολόγο – ανθρωπολόγο Σ.Κ. Μίσχρα, που επισκέφθηκε τη Ν. Αρτάκη, τα λίθινα εργαλεία και όπλα ανάγονται στη παλαιολιθική και νεολιθική εποχή και μερικά από αυτά έχουν ηλικία ακόμη και 800.000 ετών. 

Εργαλεία από οψιδιανό (οψιαγό), οπάλιο, πρασινόλιθο και διάφορα άλλα πυριτολιθικά υλικά διαφόρων χρωμάτων που προέρχονται από την περιοχή της Αρτάκης. Αυτά τα πετρώματα είχαν στη διάθεσή τους για την κατασκευή εργαλείων οι παλαιολιθικοί πληθυσμοί της Βόρειας & Κεντρικής Ευβοίας. Αναπαράσταση Εύη Σαραντέα.

 Έτσι λοιπόν, από τις ανακαλύψεις της Ν. Αρτάκης, γίνεται φανερό πως η Εύβοια έχει φιλοξενήσει για πολλές χιλιάδες χρόνια τόσο αρχαιοανθρώπους (έζησαν πριν από 500.000 χρόνια χρησιμοποιώντας λίθινα εργαλεία) όσο και παλαιοανθρώπους (νεάντερνταλ).

Όπως μας αναφέρει στο βιβλίο του «Ιστορία της αρχαίας Εύβοιας» ο ιστορικός αρχαιολόγος Ε. Βρανόπουλος, αντικείμενα και εργαλεία ηλικίας μεγαλύτερης των 20.000 ετών, έχουν ανακαλυφθεί τόσο στην περιοχή της Μάνικας όσο και σε μερικές ακόμη περιοχές της Εύβοιας.

Οι αρχαίες Ευβοϊκές πόλεις όπως δίνονται από τον αείμνηστο Ευβοέα αρχαιολόγο Ε. Βρανόπουλο.

 Τα ίχνη ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο νησί μας, γίνονται σαφέστερα όσο πλησιάζουμε τη Νεολιθική Εποχή, παρότι οι ανασκαφές στην Εύβοια ήταν και είναι υποτονικότερες του μεγάλου ενδιαφέροντος, που παρουσιάζει η ελληνική μεγαλόνησος. Παρόλα ταύτα όμως οι έρευνες, που έχουν γίνει, απέδειξαν ότι η Εύβοια ήταν ήδη πυκνοκατοικημένη από τους νεολιθικούς χρόνους. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές θέσεις στις οποίες έχουν επισημανθεί νεολιθικοί οικισμοί. Ιστιαία, Λίμνη, Λιχάδα, Γιάλτρα, Ροβιές, Κήρινθος, Βάρκα και Πύργος Ψαχνών, Πολιτικά, Αγία Καλλιόπη Τριάδας, Αγία Ελεούσα, Μαλακόντα, Μαγούλα και Κοτρώνι  Ερέτριας, Αμάρυνθος, Λαμπούσα, Θαρούνια, Δύστος, Χάνια Αυλωναρίου, Σπήλαιο Αγ. Τριάδας Καρύστου, Βίγλα Καρύστου κ.α. 

 Κατά την Εποχή του Χαλκού τα μηνύματα  μας έρχονται πλέον από όλες σχεδόν τις περιοχές της Εύβοιας. Η ευρεία χρήση της κεραμικής είναι πια αδιάψευστος μάρτυρας της ανθρώπινης παρουσίας. Ήδη από τις αρχές της 3ης χιλιετίας, κατά την Πρωτοελλαδική περίοδο, διαπιστώνονται επαφές με τις Κυκλάδες, την απέναντι μικρασιατική ακτή και βέβαια τη Στερεά Ελλάδα. Οι επαφές αυτές γίνονται πιο χειροπιαστές στα μέσα της 3ης χιλιετίας, όταν η Εύβοια παρουσιάζει γενικά μεγάλη άνθηση.

© Πνευματικά Δικαιώματα

Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.