13. ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ - ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

 Αλέξανδρου Καλέμη

  

Στις βόρειες ευβοϊκές ακτές, που βρέχονταν από τον Ευβοϊκό, βρισκόταν η πόλη των αρχαίων Οροβιών στη θέση περίπου, που βρίσκονται και οι σημερινές Ροβιές. 

Η πόλη ήταν γνωστή, κατά το Στράβωνα, και για το μαντείο του Σελινουντίου Απόλλωνα, η θέση του οποίου αποκαλύφθηκε το 2001 μετά την εύρεση επιγραφής. Σύμφωνα με το Θουκυδίδη και τον Στράβωνα, οι Οροβίες καταστράφηκαν από τον μεγάλο σεισμό του 426 π.Χ. και το τσουνάμι που δημιουργήθηκε από υποθαλάσσιες κατακρημνίσεις. Το μεγαλύτερο τμήμα της αρχαίας πόλης καταβυθίστηκε. Ίχνη της υπάρχουν σε βάθος 10 οργιών στις ακτές του Ευβοϊκού.

Στην ίδια περίπου θέση με τη σύγχρονη γραφική κωμόπολη της Λίμνης (πάνω) βρισκόταν το προϊστορικό Ελύμνιο. Στην ίδια επίσης θέση με τις σημερινές Ροβιές (κάτω φωτογραφία) βρισκόταν και η αρχαία πόλη των Οροβιών, που αφανίστηκε από τσουνάμι μετά από το σεισμό του 426 π.Χ.

 Πιο νότια, στις ακτές του Ευβοϊκού, βρισκόταν και το πανάρχαιο Ελύμνιο. Διάφορα ευρήματα μαρτυρούν, πως η ευβοϊκή πόλη προϋπήρχε του 1.200 π.Χ. Κατά τον ερευνητή Ν. Μπελάρα στην πόλη ήταν χτισμένος αρχαιότατος ναός του Δία και της Ήρας προς ανάμνηση του γεγονότος των γάμων του θεϊκού ζευγαριού, που κατά μία εκδοχή της μυθολογίας τελέστηκαν στην πόλη αυτή.
Λίγο νοτιότερα βρισκόταν η γειτονική του Ελυμνίου πόλη Αιγές. Οι απόψεις των ερευνητών συγκλίνουν, πως οι Αιγές βρίσκονταν εκεί που σήμερα βρίσκεται η μονή Αγίου Νικολάου Γαλατάκη. Στην πόλη των Αιγών υπήρχε σημαντικό ιερό του Ποσειδώνα, ο οποίος, σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν ο γενάρχης των Αβάντων. Σύμφωνα με τις ίδιες απόψεις, η μονή Γαλατάκη, χτίστηκε πάνω στα ερείπια του ιερού του Ποσειδώνα.
Ας κατέβουμε όμως κάτω από την Χαλκίδα, όπου λίγο νοτιότερα της Ερέτριας, βρισκόταν η Αμάρυνθος. Η άποψη ότι ήταν χτισμένη στην ίδια θέση που βρίσκεται σήμερα, αμφισβητείται. Στην πόλη, που ήταν δήμος της Ερέτριας, υπήρχε το ιερό της Αμαρυνθίας Αρτέμιδος.

Η σύγχρονη Αμάρυνθος. Πιθανότατα η θέση της αρχαίας πόλης να μην ταυτίζεται με τη σημερινή.

Αντικείμενο διαμάχης μεταξύ ερευνητών αποτελούν οι αντιφάσκουσες εκδοχές περί ύπαρξης ή μη κατά την αρχαιότητα ευβοϊκής πόλης με το όνομα Κύμη. Το γεγονός είναι πως στη θέση, που βρίσκεται σήμερα η όμορφη Κύμη, δεν υπάρχουν ίχνη αρχαίου οικισμού, ενώ ο Στράβων και άλλοι αρχαίοι χρονικογράφοι με το όνομα «Κύμη» αναφέρονται στις αποικίες των Χαλκιδέων (Αιολική και Ιταλική Κύμη) που υπήρξαν σημαντικότατα κέντρα διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού για πολλούς αιώνες. Σε μερίδα ερευνητών όμως επικρατεί η άποψη ύπαρξης της αρχαίας Κύμης και συνεργασίας μάλιστα με τους Χαλκιδείς κατά τον αποικισμό.   

 Στο εσωτερικό της Κεντρικής Εύβοιας, βρισκόταν, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Σοφοκλή και του Στράβωνα, η πόλη Οιχαλία που σχετίζεται με τα κατορθώματα του Ηρακλή και την υπ' αυτού καταστροφή της. Η Οιχαλία χαρακτηρίζεται από τον Στράβωνα ως κώμη της Ερετρικής χώρας.
Κατεβαίνοντας προς το Νότο της Εύβοιας, στην ευρύτερη περιοχή του σημερινού Αλιβερίου, συναντάμε τη θέση, που κάποτε βρισκόταν η πόλη Ταμύναι. Εκεί υπήρχε ναός του Απόλλωνα προς τιμή του οποίου οργανώνονταν γιορτές με την ονομασία Ταμύναια. Στην ίδια περιοχή, λίγο νοτιότερα, κατά το Θεόπομπο, βρισκόταν η πόλη Δύστος.

Η σημερινή πεδιάδα και λίμνη του Δύστου. Στην περιοχή αυτή τοποθετείται η θέση της αρχαίας Δύστου.  

 Ακόμη νοτιότερα, απέναντι στο Μαραθώνα, βρισκόταν η αρχαία πόλη Στύρα. Η πόλη αναφέρεται από τον Όμηρο, τον Ηρόδοτο, το Θουκυδίδη και το Στράβωνα. Στην πόλη λατρευόταν ο θεός Ασκληπιός.

Η Κάρυστος ήταν ανέκαθεν η ισχυρή πόλη της Νότιας Εύβοιας. Υπήρξε από τα πανάρχαια χρόνια ένα σημαντικότατο εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο.

Πολλά και σημαντικά είναι τα ίχνη των πανάρχαιων πόλεων της Καρύστου και των Στύρων. Η Ακρόπολη των Στύρων (πάνω) και το Δρακόσπιτο της Όχης (κάτω) είναι μόνο μερικά εξ αυτών.

 Η νοτιότερη αρχαία πόλη της Εύβοιας ήταν η Γεραιστός. Ονομάστηκε έτσι από το εκεί υπάρχον ιερό του Γεραιστού Ποσειδώνα.

Εκτός του νησιού της Εύβοιας τώρα, αλλά εντός των διοικητικών ορίων του σύγχρονου Νομού, έχουμε κατά την αρχαιότητα την ύπαρξη τριών τουλάχιστον σπουδαίων πόλεων.
Η γνωστή σε όλους μας από την εκστρατεία των Ελλήνων κατά της Τροίας, Πετρήεσσα, κατά τον Όμηρο, Αυλίδα, ήκμαζε αυτήν την περίοδο. Αργότερα πέρασε στην επιρροή των Θηβαίων.

Ο βυθός της Νότιας Εύβοιας γύρω από την περιοχή της αρχαίας Γεραιστού κρύβει πολλά μυστικά του πολιτιστικού παρελθόντος της περιοχής αυτής.  

 Η αρχαία Μυκαλησσός, μία από τις πιο σημαντικές Βοιωτικές πόλεις, υπήρξε μάλλον ανεξάρτητο κρατίδιο κατά την περίοδο που προηγείται του 8ου π.Χ. αιώνα. Αργότερα, όπως συνέβη και με την Αυλίδα, προσαρτήθηκε στο κράτος των Θηβαίων. Η Μυκαλησσός ονομάσθηκε έτσι γιατί εκεί μυκήθηκε (μούγκρισε) η αγελάδα, που οδηγούσε τον Κάδμο και τον στρατό του στη Θήβα. Η Αυλίδα υπήρξε πιθανότατα το επίνειο της αρχαίας Μυκαλησσού.
Η αρχαία Ανθηδώνα τέλος ήταν Μυκηναϊκή πόλη της Βοιωτίας. Στο κέντρο της πόλης υπήρχε ιερό των «Καβείρων».

Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο, των διάφορων συντακτών των κειμένων και των κατόχων των φωτογραφιών. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.