ΣΜΥΡΝΗ ΜΕΡΟΣ 1o

 

Εικόνα 1

 Ικανοποιώντας την επιθυμία πολλών αναγνωστών, θα σας μεταφέρω, αρχίζοντας από σήμερα, τις ταξιδιωτικές εμπειρίες μου από την Σμύρνη και την ευρύτερη περιοχή της.

Ο νομός Ισμίρ (Σμύρνης) της σύγχρονης Τουρκίας περιλαμβάνει την ευρύτερη περιοχή της ομώνυμης χερσονήσου, που καταλήγει στο όμορφο Τσεσμέ (Κρήνη) απέναντι ακριβώς από τη Χίο. Όλοι γνωρίζουμε καλά πως στην χερσόνησο της Σμύρνης, καθώς και στα παράλια που εκτείνονται βόρεια και νότια από αυτή, για δεκάδες αιώνες χτυπούσε η καρδιά του μικρασιάτικου ελληνισμού. Η περίφημη Ιωνία υπήρξε ανέκαθεν ένας από τους λαμπρότερους φάρους πολιτισμού της ανθρωπότητας. Ένας φάρος, που από τον 19^ο κυρίως αιώνα είχε σαν φωτοδότρια εστία του τη μαγευτική (τότε) ελληνική Σμύρνη. Ο φάρος αυτός έσβησε οριστικά και η καρδιά του μικρασιάτικου ελληνισμού σταμάτησε βίαια να χτυπάει το 1922, όταν οι επαναστατικές δυνάμεις του Κεμάλ επισφράγισαν βάρβαρα και αποτρόπαια την οριστική επικράτησή τους, δρομολογώντας εξελίξεις καινοτόμες και κατ’ ουσία σωτήριες για τον τουρκικό λαό, δραματικές όμως για τον ελληνισμό, που πλήρωσε με ανυπολόγιστο τίμημα τα λάθη της τότε πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του.

Εικόνα 2

Η Σμύρνη, η λαμπρή αυτή κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού, η πολιτιστική βιτρίνα της Ευρώπης, έγινε παρανάλωμα στις φλόγες της κεμαλικής επανάστασης, αφήνοντας την διαδοχή στη σημερινή απρόσωπη και αδιάφορη τσιμεντούπολη.  

Τι άραγε έχει απομείνει σήμερα που να θυμίζει έστω και επιφανειακά  το πρόσφατο λαμπρό παρελθόν και την ακμή της περίφημης αυτής πολιτείας των αρχών του 20^ου αιώνα; Τίποτε απολύτως.

Την ψυχρολουσία αυτής της στυγνής απάντησης νιώθει ο Έλληνας επισκέπτης από την πρώτη κιόλας στιγμή της εισόδου του στην απέραντη σύγχρονη τουρκική μεγαλούπολη των 4 και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων.

Εικόνα 3

Η Σμύρνη είναι σήμερα από πληθυσμιακής απόψεως η τρίτη κατά σειρά μεγαλούπολη της Τουρκίας μετά την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, καθώς και το μεγαλύτερο και εμπορικότερο λιμάνι της γειτονικής μας χώρας.

Από την πρώτη στιγμή, που οδηγήσαμε το αυτοκίνητό μας μέσω των αναμφισβήτητα εξαίρετων περιφερειακών δρόμων της Σμύρνης, στην περιοχή του ξενοδοχείου μας, διαπιστώσαμε πως η πόλη που βλέπαμε δεν είχε τίποτε κοινό με τη Σμύρνη των νοσταλγικών και ρομαντικών καρποστάλ. Μια εντελώς απρόσωπη και πληκτική πόλη, με όλα τα χαρακτηριστικά των σύγχρονων πολύβουων μεγαλουπόλεων, χωρίς μνημεία και παλιά κτίρια και με τον παραλιακό της δρόμο διαρκώς μποτιλιαρισμένο.

Ελάχιστα παλιά ξύλινα σπίτια, που σώθηκαν από την μεγάλη πυρκαγιά του 1922 και δίνουν μια μικρή γεύση του λαμπρού παρελθόντος της Σμύρνης, βρίσκονται διασκορπισμένα στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Ακόμη λιγότερες είναι οι χριστιανικές εκκλησίες, που σώζονται μέχρι σήμερα κι αυτές χάνονται ανάμεσα στις θεόρατες αποκρουστικές γκρίζες πολυκατοικίες.

Εικόνα 4

Κατά μήκος της απέραντης, ήσυχης και σχετικά περιποιημένης προβλήτας της σημερινής Σμύρνης, οι αραδιασμένοι κατά τακτά διαστήματα, σχεδόν αμίλητοι Τούρκοι ερασιτέχνες ψαράδες με τα μακριά καλάμια τους, συνθέτουν μία εικόνα ηρεμίας εντελώς αντίθετη με αυτή που παρουσιάζουν η κίνηση και ο θόρυβος του παραλιακού δρόμου, λίγες δεκάδες μέτρα μακρύτερα. Βαδίζοντας στο τσιμεντένιο κράσπεδο δίπλα στη θάλασσα του Αιγαίου με συνεπήρε η συγκίνηση συγκρίνοντας τη σημερινή γαλήνια εικόνα με τις φοβερές σκηνές του Αυγούστου 1922, που βλέπουμε συχνά σε κινηματογραφικά ντοκυμαντέρ. Τότε δηλαδή που τα αλαφιασμένα πλήθη των Ελλήνων προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να προσεγγίσουν τα σκάφη των ξένων στόλων για να γλιτώσουν από το μαχαίρι των διψασμένων για εκδίκηση άγριων ενόπλων του Κεμάλ.

Από τα λιγοστά ενδιαφέροντα, που μπορεί να επισκεφθεί κάποιος στη Σμύρνη σήμερα είναι ο αρχαιολογικός χώρος της αγοράς (στα βόρεια της πόλης) και τα δύο αξιόλογα αρχαιολογικά μουσεία της πόλης που φιλοξενούν πολλές αρχαιότητες από τις ιωνικές πόλεις. Γι’ αυτά όμως θα επανέλθουμε στην επόμενη ανάρτησή μας. 

 Αλέξανδρος Καλέμης

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1   

Μία άχρωμη, απρόσωπη και πολύβουη μεγαλούπολη είναι η σημερινή Σμύρνη. Τίποτε δεν θυμίζει πια την πανέμορφη πόλη των αρχών του εικοστού αιώνα, που χάθηκε οριστικά το 1922. 

Εικόνα 2 

Από αυτή την ήσυχη προβλήτα της Σμύρνης του 2006, κάποια καλοκαιριάτικη μέρα του 1922, πανικόβλητοι οι Έλληνες κάτοικοί της έπεφταν στη θάλασσα για να γλιτώσουν από τους μαινόμενους Νεότουρκους του Κεμάλ. 

Εικόνα 3

Άποψη από τον αρχαιολογικό χώρο της αγοράς. Ο χώρος αυτός ανήκει στα ελάχιστα αξιοθέατα, που έχει να επιδείξει η σύγχρονη Σμύρνη.

   

Εικόνα 4

Ελάχιστες είναι οι εκκλησίες, που σώζονται ακόμη στη Σμύρνη. Εδώ η μικρή εκκλησία του Αγίου Πολυκάρπου στο κέντρο της πόλης.