ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΧΘΕΣ

ΤΟ ΑΔΟΞΟ ΤΕΛΟΣ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΞΩΚΛΗΣΙΟΥ 

ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ

Εικόνα 1

Λίγα μίλια νότια της Αιολικής Κύμης, προς την πλευρά της Σμύρνης, άκμαζε κατά την αρχαιότητα η Ιωνική Φώκαια. Η διασταύρωση, που οδηγεί προς την αρχαία αλλά και τη νέα Φώκαια (φημισμένο τουριστικό θέρετρο της σύγχρονης Τουρκίας) βρίσκεται επί του αυτοκινητόδρομου Σμύρνης-Αλίαγκα, 6 χλμ. πριν την διασταύρωση της Κύμης. Μετά την επίσκεψη μας στην Κύμη, επιστρέφοντας στην Σμύρνη, αποφασίσαμε να παρακάμψουμε της πορείας μας και να επισκεφθούμε για λίγες ώρες την Φώκαια. Ακολουθήσαμε λοιπόν τον επαρχιακό δρόμο, που οδηγεί προς τη μικρή χερσόνησο της Φώκαιας με χαμηλή ταχύτητα προκειμένου να έχουμε την ευκαιρία εντοπισμού εναπομεινάντων ιχνών από τους αιώνες της ελληνικής παρουσίας. Και πράγματι τα ίχνη είναι πολλά και ενδιαφέροντα σε όλη αυτή τη διαδρομή. Ερείπια μικρών (ολοσχερώς εγκαταλειμμένων) χωριών, γκρεμισμένοι βυζαντινοί ανεμόμυλοι, πανδοχεία κ.α.

Εικόνα 2

Σε κάποιο σημείο της διαδρομής, κοντά σε ένα μεγάλο εργοτάξιο, ανάμεσα σε μηχανήματα, εργαλεία και σωρούς χωμάτων το μάτι της συζύγου μου εντόπισε φευγαλέα κάτι που ξεχώριζε. Η εμμονή της για μία ενδελεχή εξέταση του εν λόγου σημείου με προέτρεψε να κάνω μία μικρή αναστροφή και να σταματήσω στην άκρη του δρόμου ακριβώς απέναντι από τον εν λόγω χώρο. Όπως διαπιστώσαμε μετά την αποβίβασή μας ο χώρος αυτός ανοιγόταν και μπαζωνόταν από μπουλντόζες και άλλα μηχανήματα προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για εγκαταστάσεις κάποιου εργοστασίου, πρατηρίου καυσίμων ή κάτι τέτοιου. Αυτό που ξεχώριζε ανάμεσα στον συρφετό μηχανημάτων, χωμάτων, ξύλων, σιδηρικών και σκουπιδιών ήταν ό,τι είχε απομείνει από ένα μικρό και (πάλαι ποτέ) όμορφο ελληνικό εξωκλήσι, που αντιστεκόταν ακόμη (ποιος ξέρει άραγε για πόσο διάστημα ακόμη) στους ρυθμούς του τουρκικού εκσυγχρονισμού. Η ηλικία του πρέπει να ήταν αρκετά μεγαλύτερη του ενός αιώνα, με δεδομένο πως ήδη κοντεύει ένας αιώνας από τότε που οι Έλληνες εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους στη Μικρά Ασία.

Εικόνα3

Το μισογκρεμισμένο εκκλησάκι ήταν το τελευταίο «όρθιο» κομμάτι του ισοπεδωμένου χώρου, που ετοιμαζόταν να «αναβαθμιστεί» και να υποδεχθεί τους «ναούς» της τεχνολογίας, από τους οποίους αντλεί πια τη δύναμή του ο σύγχρονος πολιτισμός, ακόμη και στην Τουρκία.

Η συγκίνηση μας ήταν αρκετά μεγάλη, όχι μόνο γιατί βρεθήκαμε μπροστά σε ένα άγνωστο ταπεινό ελληνικό μνημείο (τέτοια υπάρχουν χιλιάδες στην Τουρκία), αλλά γιατί η μοίρα επέλεξε εμάς για να απαθανατίσουμε τις τελευταίες στιγμές της «ζωής» του.

Σήμερα, ένα μήνα σχεδόν μετά την λήψη των φωτογραφιών, που δημοσιεύουμε, το εκκλησάκι πιθανότατα δεν θα υπάρχει πια. Θα έχει περάσει αθόρυβα στο παρελθόν, όπως ακριβώς αθόρυβα χτίστηκε από την ευλάβεια και το μόχθο των Μικρασιατών Ελλήνων και όπως αθόρυβα και διακριτικά δέχθηκε τις προσευχές των πιστών χριστιανών που πέρασαν το κατώφλι του.

Εικόνα 4

Θα έχει φύγει όμως και με την πίκρα πως κανένας αληθινά πολιτισμένος άνθρωπος Έλληνας ή Τούρκος, χριστιανός ή αλλόθρησκος δεν όρθωσε το ανάστημά του και δεν πρόβαλε τις αντιρρήσεις του για τον προδιαγεγραμμένο αφανισμό του και τη μετατροπή του σε σωρό μπάζων.

Αντιπαρερχόμενοι όμως την πραγματικότητα αγαπητοί αναγνώστες εμείς κλείνουμε ραντεβού στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας μας με καινούριες καταγραφές εμπειριών από τις πρόσφατες περιοδείες μας στη γειτονική μας χώρα.

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1

Τυχεροί άτυχοι σταθήκαμε εντοπίζοντας τυχαία στο μέσον της πορείας μας προς τη Φώκαια την ύπαρξη αυτού του υπό κατεδάφιση ελληνικού εξωκλησιού. Σε μας έλαχε η φωτογράφηση των τελευταίων στιγμών του.

Εικόνα 2

Θύτης και θύμα σε στιγμή πρόσκαιρης ανακωχής, λίγο πριν το έγκλημα. Η μπουλντόζα λίγες ώρες (ή έστω λίγες μέρες) μετά θα έχει ολοκληρώσει την εργασία της. Το εκκλησάκι θα έχει ισοπεδωθεί προκειμένου στη θέση του να ορθωθεί ένας από τους καινούριους ναούς του πολιτισμού. Ένα εργοστάσιο, ένα βενζινάδικο ή κάτι τέτοιο.

Εικόνα 3

Τα μεγαλύτερα εγκλήματα απέναντι στον πολιτισμό γίνονται πάντοτε ενυπόγραφα. Γιατί άραγε η Τουρκία να αποτελέσει την εξαίρεση;

Εικόνα 4

Τα εναπομείναντα υπολείμματα του εξωκλησιού, λίγο πριν μετατραπούν κι αυτά σε σωρούς άχρηστων μπάζων..

Αλέξανδρος Καλέμης