ΤΕΝΕΔΟΣ ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΤΡΟΙΑΣ

ΤΕΝΕΔΟΣ ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΤΡΟΙΑΣ

 

Αλέξανδρου Καλέμη

 

Εικόνα 1

Όταν βρεθήκαμε στην περιοχή των Δαρδανελίων, ήταν μια φωτεινή και σχεδόν καλοκαιρινή μέρα του περασμένου Ιανουαρίου από τις πολλές παρόμοιες, που συνηθίσαμε να απολαμβάνουμε το φετινό χειμώνα. Ένα χειμώνα που ούτε τον τίτλο του κατάφερε να δικαιολογήσει.

Οι όμορφες καιρικές συνθήκες λοιπόν μας παρότρυναν για μία ημερήσια εξόρμηση στην παραλιακή περιοχή νότια των Δαρδανελίων μέχρι την αρχαία ελληνική πόλη της Άσσου. Ως γνωστό κάπου στο μέσον αυτής της παραλιακής διαδρομής των περίπου 100 χιλιομέτρων βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος της περίφημης Τροίας.

Για την εξερεύνησή μας αυτή επιλέξαμε τους μικρούς επαρχιακούς παραλιακούς δρόμους της περιοχής και όχι την εθνική οδό Δαρδανελίων – Σμύρνης. Αυτό το κάναμε για να έχουμε την ευκαιρία να φωτογραφήσουμε κάποιους αρχαιολογικούς χώρους από τις ελληνικές πόλεις, που διαδέχθηκαν την Τροία και άκμασαν κατά τους ιστορικούς χρόνους.

Εικόνα 2

Μεταξύ αυτών είναι και η Αλεξάνδρεια Τροίας, μία από τις 70 και πλέον Αλεξάνδρειες, που χτίστηκαν προς τιμή του μεγάλου Μακεδόνα κατακτητή Αλεξάνδρου. Η Αλεξάνδρεια Τροίας γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Εποχής χωρίς να έχει να επιδείξει κάτι το ιδιαίτερο. Μία τυπική πόλη με απομεινάρια από θέρμες, μικρούς ναούς και οικοδομήματα. Οι αρχαιότητες αυτές, όπως συνηθίζεται στην Τουρκία βρίσκονται διάσπαρτες σε χωράφια, αυλές αγροικιών, αλλά και ανάμεσα σε τουριστικές εγκαταστάσεις. Η Αλεξάνδρεια Τροίας έγινε περισσότερο γνωστή κατά τους χρόνους διάδοσης του χριστιανισμού, αφού ήταν μία εκ των πρώτων πόλεων από τις οποίες ξεκίνησε το αποστολικό του έργο ο Απόστολος Παύλος.

Εικόνα3

Μία άλλη ιδιαιτερότητα της Αλεξάνδρειας Τροίας είναι το ότι βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το νησάκι της Τενέδου και είναι η πλησιέστερη προς αυτό ακτή. Πράγματι είχαμε τη μοναδική εμπειρία, με τη βοήθεια και της λαμπρής ημέρας, να παρατηρήσουμε όλες τις λεπτομέρειες από την πόλη της Τενέδου χωρίς να χρειαστεί να περάσουμε απέναντι διαπλέοντας τα λιγοστά μίλια με ένα από τα φεριμπότ, που εκτελούν το δρομολόγιο. 

Το μικρό νησάκι της Τενέδου (έκτασης 36 τ. χλμ.) ήταν ελληνικό στο μεγαλύτερο διάστημα της μακραίωνης ιστορίας του. Βρίσκεται ως γνωστό λίγο νοτιότερα από την είσοδο του Ελλήσποντου και το έδαφός του, αντίθετα με αυτό της Ίμβρου, είναι πεδινό με χαμηλούς λόφους (μέγιστο υψ. 190 μ.). Το όνομά της κατά την παράδοση η Τένεδος το οφείλει στον γιο του Κύκνου, Τένητα. Μια άλλη ονομασία της Τενέδου κατά την αρχαιότητα ήταν Λεύκοφρυς.

Εικόνα 4

Οι κάτοικοι της Τενέδου πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, όπου μάλιστα επέδειξαν ιδιαίτερο ηρωισμό. Λόγω της στρατηγικής της θέσης η Τένεδος προσέλκυε το ενδιαφέρον όλων των κατά καιρούς ισχυρών δυνάμεων της Μεσογείου. Έτσι κατά τους ιστορικούς χρόνους η Τένεδος περιήλθε στην κατοχή πολλών λαών. Στα χρόνια της μεγάλης ακμής των Περσών η Τένεδος ήταν τμήμα του μεγάλου Περσικού κράτους. Μετά την αποτυχία της περσικής εκστρατείας εναντίον της Ελλάδος απελευθερώθηκε για ένα μικρό σχετικά διάστημα από τους Αθηναίους για να αποδοθεί και πάλι στους Πέρσες με την Ανταλκίδειο Ειρήνη. Στη συνέχεια κατακτήθηκε από τον Μ. Αλέξανδρο και παρέμεινε υπό την εξουσία των Μακεδόνων ως την κατάλυση του μακεδονικού κράτους από τους Ρωμαίους, οπότε έγινε τμήμα της απέραντης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ακολούθως της Βυζαντινής. Μετά την παρακμή του Βυζαντίου η Τένεδος έγινε ενετική, για να καταληφθεί τελικά από τους Τούρκους το 1456. Έκτοτε γνώρισε για πολύ μικρό διάστημα την ελευθερία, αφού απελευθερώθηκε από τους Έλληνες το 1912 (κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων) για να αποδοθεί και πάλι στους Τούρκους το 1923 με τη συνθήκη της Λοζάνης.

Εικόνα 5

Στο σημείο αυτό όμως θα ανανεώσουμε το ραντεβού μας για την επόμενη εβδομάδα επισκεπτόμενη την ελληνική πόλη της Άσσου.

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1

Απομεινάρια αρχαίων οικοδομημάτων της Αλεξάνδρειας Τροίας μέσα σε καλλιεργημένες και μη εκτάσεις.

Εικόνα 2

Η πόλη της Τενέδου όπως φαίνεται από την παραλία της Αλεξάνδρειας Τροίας.

Εικόνα 3

Αρχαίο ιερό της Αλεξάνδρειας Τροίας. Στο βάθος το νησάκι της Τενέδου.

Εικόνα 4

Σαρκοφάγος στην κορυφή ενός λοφίσκου της Αλεξάνδρειας Τροίας.

Εικόνα 5

Οι θάμνοι έχουν κυριολεκτικά αγκαλιάσει μία αρχαία κολώνα στην περιοχή της Αλεξάνδρειας Τροίας.

ΙΜΒΡΟΣ 3

Εικόνα 1

Aναφερθήκαμε στο αποπνικτικό κλίμα, που επικρατεί σήμερα στην Ίμβρο και το οποίο σαφώς απορρέει από τη λαθεμένη, κατά την άποψή μου, συμπεριφορά της Τουρκίας προς τις εκεί ελληνικές μειονότητες. Για τον τρόπο όμως  αντιμετώπισης των εθνικοθρησκευτικών μειονοτήτων από την Τουρκία αλλά και την Ελλάδα κάναμε αναφορά στο προηγούμενο φύλλο μας της εφημερίδας μας
Η Ίμβρος ή Κονσέαντα όπως την ονομάζουν οι Τούρκοι έχει

Εικόνα 2

έκταση 289 τετρ. χλμ. και περίμετρο 95 χλμ. Αποτελείται από 10-12 χωριά, τα περισσότερα από τα οποία έχουν χριστιανικό πληθυσμό (σε μερικά μάλιστα απουσιάζουν εντελώς τα τζαμιά). Μία οικιστική ιδιαιτερότητα της Ίμβρου είναι το γεγονός πως ελάχιστοι οικισμοί του νησιού είναι παραθαλάσσιοι. Τα περισσότερα και τα μεγαλύτερα χωριά βρίσκονται σκαρφαλωμένα στους λόφους. Η μεγαλύτερη έκτασή του νησιού αποτελείται από άγονο πετρώδες έδαφος, που του προσδίδει ένα θλιβερό καφετί χρώμα από τα ψηλότερα σημεία του μέχρι τη θάλασσα. Σε μερικά μόνο σημεία υπάρχουν (ευτυχώς) μερικές μικρές πευκόφυτες οάσεις, που δεν αρκούν όμως για να διορθώσουν την εικόνα του τοπίου. Σε λίγα από τα ηπειρωτικά υψώματα του νησιού ελάχιστοι άγριοι θάμνοι υποδηλώνουν την δειλή παρουσία του πράσινου στην Ίμβρο. Εκεί ανάμεσα στα υψώματα του κέντρου του νησιού υπάρχουν 2-3 λιμνούλες, μοναδικά φτωχικά προικιά της φύσης προς την αδικημένη και στον τομέα αυτό Ίμβρο.

Εικόνα 3

Ακόμη πιο απογοητευτικό γίνεται το τοπίο κοντά στις ακτές του νησιού. Οι αμμουδιές απουσιάζουν, ενώ οι ελάχιστες, που υπάρχουν είναι σκουρόχρωμες και μικρής έκτασης. Κατά τα άλλα παντού βράχια, απόληξη καφεκίτρινων λοφίσκων γεμάτων από ξεραμένη ρίγανη και θυμάρι.
Τα χωριά μικρά φτωχικά και σημαδεμένα από την εγκατάλειψη των κατοίκων του, που στην πλειονότητά τους ήταν Έλληνες. Η συμπλήρωση της θλιβερής εικόνας έρχεται με τις διάσπαρτες στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Τούρκων σε ολόκληρη την έκταση του νησιού, εντός και εκτός των χωριών, σε πεδιάδες, λόφους, παραλίες, παντού. Τα καφετί και χακί χρώματα των στρατιωτών, των αρμάτων και των όπλων είναι το μόνο συνδυαζόμενο χρωματικά είδος, που μπορεί να ταιριάσει με το φυσικό τοπίο. Έτσι εξηγείται το γιατί δεν είναι εύκολο να υπάρξει τουριστική ανάπτυξη στο νησάκι της Ίμβρου και το γιατί θεωρούνται πραγματικοί ήρωες οι Έλληνες κάτοικοί του, που εξακολουθούν να το κατοικούν υπό την αφόρητη πίεση των συνθηκών.
‘Όπως αναφέραμε και στο πρώτο μέρος της περί Ίμβρου ενότητας, η πρωτεύουσα του νησιού είναι το μεγαλοχώρι της Παναγιάς. Οι Τούρκοι έχουν δώσει στο χωριό την ίδια ονομασία με το νησί, Κοσνέαντα δηλαδή. Ο παραλιακός οικισμός του Κάστρου, όπου όπως έχουμε ξαναπεί βρίσκεται και η μόνη αξιόλογη ξενοδοχειακή μονάδα της Ίμβρου (Κοσνσέαντα ονομάζεται κι αυτή), απέχει λιγότερο των 2 χλμ. της Παναγιάς και θεωρείται κατά κάποιον τρόπο το επίνειο της. Από την παραλία του Κάστρου διακρίνονται καθαρά τα ψηλά βουνά της Σαμοθράκης.
Όπως τα περισσότερα χωριά της Ίμβρου έτσι και η Παναγιά

Εικόνα 4

δεν ξεχωρίζει για το ιδιαίτερο χρώμα της. Από την τυπική πλακόστρωτη πλατεία ξεκινούν όλοι οι δρόμοι, που οδηγούν στις κατοικημένες περιοχές του νησιού. Πινακίδες με τις τούρκικες ονομασίες των χωριών της Ίμβρου βρίσκονται αναρτημένες στις διασταυρώσεις των δρόμων της πλατείας. Τα υπόλοιπα αξιοθέατα του χωριού περιορίζονται σε δύο εκκλησίες, ένα τζαμί και μερικά παλιά ελληνικά αρχοντικά όχι τόσο καλά συντηρημένα. Κατά τα άλλα στην Παναγιά (από τα λίγα χωριά της Ίμβρου που παρουσιάζουν σημάδια ζωής και κίνησης) υπάρχουν 2-3 μικροί ξενώνες, μερικά εστιατόρια γρήγορου φαγητού και αρκετές κεφετέριες γεμάτες επί το πλείστον με φαντάρους και αξιωματικούς των κοντινών στρατιωτικών μονάδων. Αντίθετα με τα άλλα χωριά της Ίμβρου, όπου παντού ακούς την ελληνική γλώσσα, στην Παναγιά σπάνια ακούς ελληνικά στα καφενεία και στα πηγαδάκια της πλατείας. Γι΄ αυτά όμως όλα θα επανέλθουμε και στην επόμενη ανάρτησή μας. 

Αλέξανδρος Καλέμης



 ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1
Οι εικόνες εγκατάλειψης σαν κι αυτές των φωτογραφιών μας είναι συνηθισμένες στα χωριά της Ίμβρου.

Εικόνα 2    
Η κεντρική εκκλησία της πρωτεύουσας της Ίμβρου Παναγιάς.


Εικόνα 3
Από την πλατεία της Παναγιάς ξεκινούν όλοι οι δρόμοι που συνδέουν την πρωτεύουσα με τα υπόλοιπα χωριά του νησιού.

Εικόνα 4
Τα Γρίδια συγκαταλέγονται μεταξύ των 2-3 ελληνικών χωριών της Ίμβρου που έχουν ακόμη σημάδια ζωής.

ΙΜΒΡΟΣ 2

Εικόνα 1

Βρισκόμαστε στην περιοχή της απόκοσμης και από πάσης απόψεως αδικημένης Ίμβρου. Στο προηγούμενο φύλλο μας αναφερθήκαμε στις πρώτες μας εντυπώσεις από την άφιξή μας σ’ αυτό  το μελαγχολικό νησί του Βορείου Αιγαίου, όπου ο Έλληνας, αντίθετα με όλη την υπόλοιπη τουρκική επικράτεια, αισθάνεται ένα σφίξιμο στην ψυχή του. Το σφίξιμο αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εμφαντική, απροκάλυπτη και επίμονη προσπάθεια του τουρκικού μηχανισμού να πιστοποιήσει την κυριαρχία του σ’ αυτό το μικρό και άγονο νησάκι. Πολύ μεγαλύτερος αριθμός σημαιών και εθνικών συμβόλων από ότι σε άλλες παραμεθόριες περιοχές της Τουρκίας, φανερή προσπάθεια υποβάθμισης κυρίως των θρησκευτικών ελληνικών μνημείων και τέλος ένας υπερβολικός αριθμός στρατιωτικών εγκαταστάσεων, οι κινήσεις των οποίων σου δημιουργούν την εντύπωση πως από στιγμή σε στιγμή επίκειται απόβαση εισβολέων.

Εικόνα 2

Γίναμε μάρτυρες κωμικοτραγικών σκηνών σε μία απόμερη βραχώδη ακρογιαλιά, στην οποία δεκάδες πάνοπλοι στρατιώτες ενός φυλακίου, οχυρωμένοι πίσω από αραδιασμένους σάκους με άμμο, ήταν με το δάχτυλο στη σκανδάλη λες και από στιγμή σε στιγμή θα φαίνονταν από μακριά οι προπομποί του ελληνικού στόλου. Μου ήλθαν γέλια με όσα έβλεπα και προσπάθησα να κάνω μια μικρή στάση. Οι προθέσεις μου όμως για λαθραία φωτογράφηση μέσα από τα τζάμια του αυτοκινήτου απετράπησαν από τις σφυρίχτρες των φρουρών και τα σήματα τους για γρήγορη αποχώρηση. Έτσι συνέχισα την περιπλάνησή μου στο άχρωμο και γυμνό τοπίο της Ίμβρου αναπολώντας με γέλιο κάποιες ανάλογες κωμικές στρατιωτικές σκηνές στην Ελλάδα, που χαράχτηκαν στη μνήμη μου από τότε που υπηρετούσα τη θητεία μου στη Ρόδο (πριν αρκετές δεκαετίες βέβαια).

Εικόνα 3

Στην σύγχρονη Ίμβρο οι αστείες αυτές (εκτός τόπου και χρόνου) εικόνες, που γίνονται ανά πάσα στιγμή αντιληπτές από τους ξένους επισκέπτες του νησιού, επιβεβαιώνουν ως ένα βαθμό τις εν Ελλάδι κυκλοφορούσες φήμες για την συμπεριφορά των Τούρκων προς τις μειονότητες. Ας δούμε όμως εν συντομία πως διαμορφώθηκε αυτό το κλίμα στην Ίμβρο μετά τις ιστορικές εξελίξεις του τελευταίου αιώνα.
Όπως γνωρίζουμε, το 1923, από τη συμφωνία της Λοζάνης περί ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας εξαιρέθηκαν οι περιοχές της Δυτικής Θράκης από Ελληνικής πλευράς και οι περιοχές Κωνσταντινούπολης, Πριγκιπονήσων, Ίμβρου και Τενέδου από Τουρκικής πλευράς. Οι εκεί δηλαδή ελληνικοί και τουρκικοί πληθυσμοί δεν μετακινήθηκαν σε πρώτη τουλάχιστον φάση. Αργότερα και κατά τη διάρκεια κρίσεων στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, οι περισσότεροι από τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης αλλά και των νησιών, που προαναφέραμε, αναγκάσθηκαν να μετακομίσουν στην Ελλάδα, εγκαταλείποντας ή πουλώντας τις περιουσίες τους.

Εικόνα 4

Βέβαια θα πρέπει να ομολογήσουμε, αντικειμενικά κρίνοντας τα πράγματα, πως η συμπεριφορά τόσο της Ελλάδος όσο και της Τουρκίας στις μειονότητες Τούρκων και Ελλήνων, που αντίστοιχα ζούσαν στην επικράτειά τους δεν ήταν η ιδανικότερη. Τόσο οι Τούρκοι της Θράκης, όσο και οι Έλληνες της Πόλης και των νησιών Ίμβρου και Τενέδου μετά το 1925 δεν απολάμβαναν την ίση αντιμετώπιση, που επιμόνως επιθυμούν να διακηρύσσουν στρουθοκαμηλίζοντας τα δύο κράτη. Από αυτή την κατάσταση, που επικρατεί για έναν σχεδόν αιώνα (τείνουσα ευτυχώς στις μέρες μας σε σταδιακή βελτίωση) περισσότερο ζημιωμένες ήταν οι μειονότητες των Ελλήνων για τον απλούστατο λόγο ότι ανήκαν κατά κανόνα στις οικονομικά και πολιτιστικά ανώτερες κοινωνικές τάξεις αντίθετα με τις εν Ελλάδι τουρκικές μειονότητες, που εδώ και αιώνες, δεν έχουν κάνει σημαντικά βήματα κοινωνικής και οικονομικής προόδου για πολλούς και διάφορους λόγους.
Γι’ αυτά όμως όλα θα επανέλθουμε συνεχίζοντας στην επόμενη ανάρτησή μας.

Αλέξανδρος Καλέμης

 

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1

Εγκαταλειμμένο και ερειπωμένο ελληνικό σχολείο σε χωριό της Ίμβρου (Γρίδια). Η άνιση μεταχείριση των Ελλήνων Ιμβρίων από το Τουρκικό κράτος τους έχει οδηγήσει εδώ και λίγες δεκαετίες σε ομαδικό εκπατρισμό.

Εικόνα 2

Στις φωτογραφίες μας ένα από τα ελάχιστα ξωκλήσια, που καταφέραμε να βρούμε ξεκλείδωτο. Κι αυτό ίσως γιατί βρίσκεται σε μία περιοχή απρόσιτη για συνήθη οχήματα.

Εικόνα 3

Ελάχιστα είναι τα καλοσυντηρημένα ελληνικά σπίτια που έχουν εναπομείνει πια στα ελληνικά χωριά της Ίμβρου.
 

Εικόνα 4  

Τα περισσότερα χωριά της Ίμβρου βρίσκονται χτισμένα σε υψώματα στο εσωτερικό του νησιού κατά μήκος του δρόμου, που το διασχίζει από ανατολικά προς τα δυτικά.

 

ΙΜΒΡΟΣ 1

Εικόνα 1

Για σχεδόν μία δεκαετία έχουμε περιοδεύσει ολόκληρη σχεδόν την Τουρκία χωρίς μέχρι τώρα να έχουμε διακρίνει (φανερά τουλάχιστον) τα σημάδια εσκεμμένης υποβάθμισης μίας περιοχής κατοικημένης από ελληνικές μειονότητες. Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε πως πέραν της Κωνσταντινούπολης και των Πριγκιπονήσων, όπου επικρατεί μια έντονη αστική ατμόσφαιρα, αντίθετη εκ των πραγμάτων σε τέτοιου είδους διακρίσεις, δεν υπάρχουν στη σύγχρονη Τουρκία άλλες περιοχές με μεγάλη ελληνική παρουσία.

Εικόνα 2

Μη μπορώντας λοιπόν να διακρίνουμε τον τρόπο ζωής των 1100-1500 Ελλήνων που ζουν σήμερα διασκορπισμένοι σε διάφορες συνοικίες της αχανούς Κωνσταντινούπολης των 15.000.000 κατοίκων δεν είχαμε σχηματίσει άποψη για την επίσημη τουρκική συμπεριφορά στις μειονότητες. Με το δεδομένο δε της φιλικότατης αντιμετώπισής μας σε οποιαδήποτε γωνιά του τουρκικού κράτους ταξιδέψαμε, είχαμε φθάσει στο σημείο να ισχυριζόμαστε γραπτά και προφορικά και μάλιστα με ακλόνητα επιχειρήματα, για την πλήρη μεταστροφή των τουρκικών αισθημάτων προς τους Έλληνες.

Εικόνα 3

Ο πρώτος (και ο μόνος μέχρι σήμερα) κλονισμός των προαναφερθεισών απόψεών μας ήλθε με την επίσκεψή μας στην Ίμβρο το Καλοκαίρι, που μας πέρασε. Η πρώτη εντύπωση γι’ αυτό που θα συναντούσαμε ήλθε με τη χαμογελαστή απάντηση ενός Τούρκου ξενοδόχου στο Τσανάκαλε (Δαρδανέλια), στην ερώτησή μας για την τουριστική υποδομή του νησιού. «Τουρισμός και Ίμβρος…» μας είπε «…είναι ένας πολύ αστείος συνδυασμός» .

Η δεύτερη εντύπωση ήλθε όταν φθάσαμε στο Καμπάνταε για να πάρουμε το φεριμπότ, που θα μας μετέφερε στο νησί. Δύο άθλια πανάρχαια ανοιχτά οχηματαγωγά εκτελούν 5-7 φορές ημερησίως το δρομολόγιο Καμπάνταε-Ίμβρου (Κονσέαντα), που διαρκεί 2 περίπου βασανιστικές ώρες. Η εικόνα αυτών των πλοίων ήταν η εντελώς αντίθετη αυτής των υπερσύγχρονων οχηματαγωγών με τα οποία ταξιδέψαμε σε άλλες θαλάσσιες περιοχές της Τουρκίας.

Εικόνα 4

Στο Καμπάνταε διαπιστώσαμε πως οι περισσότεροι από τους συνεπιβάτες μας ήταν Έλληνες Ίμβριοι, οι οποίοι εδώ και αρκετά χρόνια κατοικούν στην Ελλάδα επισκεπτόμενοι τη γενέτειρά τους μερικές μέρες μόνο κάθε χρόνο. Τα περισσότερα οχήματα στο φέριμπότ είχαν ελληνικές πινακίδες. 

Πλησιάζοντας τις ακτές της Ίμβρου ο ταξιδιώτης διαπιστώνει σταδιακά τη μελαγχολική ατμόσφαιρα, που θα συναντήσει στο νησί. Άγονοι πετρώδεις λόφοι, ακρογιαλιές με σκουρόχρωμες πέτρες και άμμο και ερειπωμένοι οικισμοί απομακρυσμένοι κατά κανόνα από τη θάλασσα, σε τίποτε δεν μπορούν να θυμίσουν κοσμοπολίτικο αιγαιοπελαγίτικο νησί.

Εικόνα 5

Γύρω από το λιμάνι, που αράζει το οχηματαγωγό, υπάρχουν ελάχιστα οικοδομήματα και ένα δύο μόνο φτωχικά καφενεία για την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών. Από το λιμάνι ξεκινά και ο μόνος δρόμος, που οδηγεί προς το μεγαλύτερο χωριό της Ίμβρου την Παναγιά (Κονσέαντα). Το χωριό αυτό, χτισμένο σχεδόν στην κορυφή ενός από τους άγονους λόφους, είναι και η πρωτεύουσα του νησιού. Βρίσκεται 2-3 χλμ. Β.Δ. του λιμανιού και 1,5 χλμ. νότια του Καλέκιοϋ (Κάστρου). Το Κάστρο είναι μία σχεδόν έρημη παραθαλάσσια περιοχή, η οποία επιλέχθηκε για να κατασκευαστεί και η μόνη σχετικά αξιόλογη ξενοδοχειακή μονάδα της Ίμβρου. Στο ξενοδοχείο αυτό διαμείναμε κι εμείς. Σε όλη την απόσταση Παναγιάς – Κάστρου το μόνο αξιοθέατο, που μπορεί να δει κανείς είναι οι τεράστιες στρατιωτικές εγκαταστάσεις, τα ταγκς που μετακινούνται ανάμεσα σε κοπάδια από αιγοπρόβατα, οι ελάχιστοι θάμνοι σε ακαλλιέργητα χωράφια και το ξενοδοχείο δίπλα στη θάλασσα με τη πισίνα του να φαντάζει σαν κάτι τελείως ξένο  στην όλη σύνθεση.

Στο λόφο πάνω από το ξενοδοχείο δεσπόζουν τα ερείπια ενός βυζαντινού κάστρου (εξ ου και το όνομα). Στην περιοχή του κάστρου ανακαλύψαμε και ένα εκκλησάκι, το οποίο έχει μετατραπεί σε αποθήκη αγροικίας, δείγμα υποτίμησης του θρησκευτικού συναισθήματος της πλειονότητας των κατοίκων του νησιού (ή όσων απέμειναν) που είναι χριστιανοί. Γι’ αυτά όμως όλα θα επανέλθουμε στην επόμενη ανάρτησή μας.   

Αλέξανδρος Καλέμης

  

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1   

Όσο πλησιάζει το παμπάλαιο επιβατικό οχηματαγωγό στις ακτές της Ίμβρου, ο επισκέπτης συνειδητοποιεί σταδιακά τη μελαγχολική ατμόσφαιρα που θα συναντήσει. Τα γυμνά βουνά και οι γκρίζες ακρογιαλιές δεν παραπέμπουν με κανένα τρόπο σε αιγαιοπελαγίτικο νησί.

Εικόνα 2    

Η μοναδική αξιόλογη ξενοδοχειακή μονάδα της Ίμβρου (το κόκκινο κτίριο δίπλα στη θάλασσα στο δεξιό άκρο της φωτογραφίας) βρίσκεται σε μία ερημική περιοχή ανάμεσα σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Στο βάθος διακρίνεται ο διάδρομος του στρατιωτικού αεροδρομίου .

Εικόνα 3

Η περιοχή του Κάστρου έχει πάρει το όνομά της από ερείπια του βυζαντινού κάστρου που δέσποζε κάποτε στην κορυφή του λόφου.

Εικόνα 4

Το μικρό εκκλησάκι που ανακαλύψαμε στην κορυφή του λόφου του κάστρου έχει μεταβληθεί σε αποθήκη αγροικίας. Παραμένει κλειδωμένο.

Εικόνα 5    

Βρύση με ελληνική επιγραφή σε οικισμό της Ίμβρου.

ΑΛΑΤΣΑΤΑ

Εικόνα 1

Τα Αλάτσατα είναι ένα ακόμη γραφικό ελληνικό χωριό, το οποίο διατηρώντας μέχρι και σήμερα τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του, αποτελεί μία από τις πολλές πηγές τουριστικών εσόδων του Τουρκικού κράτους. Τα Αλάτσατα χτισμένα λίγα χιλιόμετρα από τις νότιες παραλίες της χερσονήσου της Ερυθραίας, βρίσκονται αρκετά κοντά στο Τσεσμέ και συνδέονται με την προτελευταία έξοδο του αυτοκινητόδρομου Σμύρνης-Τσεσμε.

Η γοητεία του χωριού οφείλεται αποκλειστικά στο απώτερο αλλά και πρόσφατο ελληνικό παρελθόν του. Ειδικά το κέντρο του και η περιοχή γύρω από το ναό της Παναγίας της Αλατσατιανής, που σήμερα λειτουργεί ως τζαμί, παρουσιάζουν έντονο τουριστικό ενδιαφέρον λόγω των καλαίσθητων παλιών ελληνικών οικοδομημάτων, που έχουν επαρκώς συντηρηθεί και ανακαινιστεί από τους νέους ιδιοκτήτες τους.

Εικόνα 2

Μέχρι το 1922, όπως προανέφερα, το χωριό κατοικούταν στη συντριπτική πλειοψηφία από Έλληνες. Μετά τα τραγικά γεγονότα εκείνης της χρονιάς και την εν συνεχεία συμφωνία για την πληθυσμιακή ανταλλαγή θρησκευτικών μειονοτήτων μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, οι Έλληνες από τα Αλάτσατα ήλθαν στην Ελλάδα (μερικοί από αυτούς και στην Εύβοια). Στα Αλάτσατα οδηγήθηκαν αρχικά προς εγκατάσταση μουσουλμάνοι από τη Βοσνία αλλά και από περιοχές της Μακεδονίας. Με το πέρασμα των χρόνων και την εισοδηματική βελτίωση των κατοίκων της Σμύρνης, τα Αλάτσατα επιλέχθηκαν ως ο ιδανικός τόπος αγοράς εξοχικών κατοικιών. Όταν ο τουρισμός άρχισε να αναπτύσσεται στην Τουρκία και οι Τούρκοι ανακάλυψαν τα οικονομικά οφέλη, που προκύπτουν από αυτή τη σύγχρονη βιομηχανία, οι νέοι ιδιοκτήτες των παλιών ελληνικών σπιτιών στα Αλάτσατα άρχισαν να τα μετατρέπουν σε ταβέρνες, εστιατόρια και ξενώνες, δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο προσοδοφόρες επιχειρήσεις. Σιγά-σιγά όλα τα σπίτια αγοράσθηκαν από Τούρκους επενδυτές με αποτέλεσμα να πλουτίσουν οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες τους.

Εικόνα 3

Για να προσεγγίσει ο εποχούμενος επισκέπτης το κέντρο των Αλάτσατων υποχρεούται να αφήσει το όχημά του σε ειδικούς χώρους στάθμευσης στην είσοδο του χωριού. Βαδίζοντας στους πανέμορφους πλακόστρωτους πεζόδρομους είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε από τη μια μεριά τα καλαίσθητα πετρόχτιστα ελληνικά σπίτια με τους χαρακτηριστικούς εξώστες και από την άλλη το απερίγραπτο κιτς των τουριστικών επιχειρηματιών, οι οποίοι έχουν μετατρέψει αυτά τα σπίτια σε κακόγουστα κέντρα διασκέδασης και ταβέρνες με αλλοπρόσαλλες διακοσμήσεις. Ακόμη και κινέζικα φαναράκια έχουν βάλει οι αθεόφοβοι.    

Εικόνα 4

Στο ναό της Παναγίας της Αλατσατιανής ξεχωρίζει το περίτεχνο μαρμάρινο τέμπλο, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 1874, όπως μας πληροφορεί μικρή εντοιχισμένη επιγραφή. Είναι έργο του μαρμαρογλύπτη Ιωάννη Χαλεπά πατέρα του γνωστού μας Γιαννούλη Χαλεπά. Δυστυχώς όταν ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί υπέστη αρκετές καταστροφές λόγω των τυπικών διαφορών, που υπάρχουν μεταξύ των δύο θρησκειών. Οι αγιογραφίες καταστράφηκαν και σοβατιστήκαν, τα διάφορα χριστιανικά σύμβολα εξαφανίστηκαν και τα χερουβείμ του μαρμάρινου τέμπλου αποκεφαλίστηκαν. Έτσι μόνο το μαρμάρινο τέμπλο και η εξωτερική δομή του ναού της Παναγίας έχουν μείνει για να θυμίζουν το παρελθόν του ναού.

Εικόνα 5

Βλέποντας με θλίψη την σημερινή εικόνα ενός πάλαι ποτέ περίλαμπρου χριστιανικού ναού σε μία περιοχή που θέλει να θεωρείται τουριστική, αναλογίστηκα πως η καταστροφή αλλά και η μετατροπή των χώρων λατρείας μιας κοινωνίας από μία άλλη, ως επίδειξη ισχύος και μόνο, φανερώνει βαρβαρότητα και δε συνάδει με την εικόνα λαών που επιθυμούν να θεωρούνται πολιτισμένοι και σύγχρονοι.

Αυτό όμως το κεφάλαιο θα το αναπτύξουμε καλλίτερα από την επόμενη ανάρτησή μας περιοδεύοντας στο μελαγχολικό νησί της Ίμβρου.

Αλέξανδρος Καλέμης

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1

Στα Αλάτσατα τα όμορφα παλιά ελληνικά οικοδομήματα έχουν μετατραπεί σήμερα, ως επί το πλείστον, σε ξενώνες και ταβέρνες με αλλοπρόσαλλες διακοσμήσεις. Πλαστικές σημαιούλες, κακόγουστα γκράφιτι, ακόμη και κόκκινα κινέζικα φαναράκια.

Εικόνα 2

Διασχίζοντας τα πλακόστρωτα σοκάκια των Αλάτσατων, μπορεί ο επισκέπτης να πάρει μία ιδέα του πρόσφατου ελληνικού παρελθόντος του χωριού, αρκεί φυσικά να παραβλέψει τις σύγχρονες διακοσμήσεις.

Εικόνα 3

Ο ναός της Παναγίας της Αλατσατιανής λειτουργεί σήμερα ως τζαμί. Στα τζάμια της κλειδωμένης πόρτας του ναού υπάρχει γραμμένο το κινητό τηλέφωνο του ιμάμη για όσους θέλουν να επισκεφθούν το εσωτερικό του.

   

Εικόνα 4 

Το υπέροχο μαρμάρινο τέμπλο του ναού είναι κατασκευασμένο το 1874 από το μαρμαρογλύπτη Ιωάννη Χαλεπά πατέρα του γνωστού μας Γιαννούλη Χαλεπά.

Εικόνα 5

Τούρκοι μουσουλμάνοι από τα Αλάτσατα περιμένουν την ώρα της απογευματινής προσευχής έξω από τον πάλαι ποτέ ναό της Παναγίας της Αλατσατιανής.