51. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΦΙΛΟΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΛΑΜΙΝΙΝΟ

Αλέξανδρου Καλέμη

Το 199 π.Χ. θεωρείται από τους ερευνητές ως η χρονολογία της πλήρους υποταγής της Εύβοιας στους Ρωμαίους. Θα μπορούσε βέβαια να θεωρηθεί και ως η χρονολογία ορόσημο της κυριαρχίας των Ρωμαίων στον ελληνικό χώρο.

Πράγματι τα πολεμικά γεγονότα που έλαβαν χώρα μεταξύ 200 και 198 π.Χ. αποτελούν το προοίμιο της ιστορικής αναμέτρησης μεταξύ Μακεδόνων και Ρωμαίων στις Κυνός Κεφαλές (197 π.Χ.). Πρόκειται για τη μάχη –κύκνειο άσμα- της Μακεδονικής Δυναστείας, που έγινε στη Θεσσαλία μεταξύ των μακεδονικών δυνάμεων του Φιλίππου του Ε΄ και των ρωμαϊκών δυνάμεων του Τίτου Κόντιου Φλαμινίνου.

Σελίδες από τα ογκώδη βιβλία του Αρχαιολογικού Μουσείου Βερολίνου, όπου καταγράφονται οι φυλασσόμενες επιγραφές από την Πέργαμο και την Μαγνησία. 

Σε κάποιες από αυτές τις επιγραφές αναγράφεται το όνομα της Ωρεού από όπου προέρχονταν και τα γλυπτά έργα τέχνης στα οποία αναφέρονταν. 

Τα γλυπτά αυτά διακοσμούσαν την Πέργαμο ως λάφυρα του Άτταλου από την λαφυραγώγηση της Ωρεού το 199 π.Χ. 

 

Μετά από μία αμφίρροπη έναρξη, οι Ρωμαίοι, χρησιμοποιώντας και πολεμικούς ελέφαντες, κατάφεραν αρχικά να κάμψουν την αντίσταση των Μακεδόνων για να πετύχουν στο τέλος μία συντριπτική και καθοριστική νίκη εναντίον των αντιπάλων τους. Αυτή η νίκη θεωρείται από τους ιστορικούς, ως το ουσιαστικό τέλος της Μακεδονικής κυριαρχίας και η απαρχή της επικράτησης των Ρωμαίων στον ελληνικό χώρο.

Νομίσματα με τις απεικονίσεις των δύο μεγάλων αντιπάλων στις Κυνός Κεφαλές, όπου ο Φαλμινίνος (κάτω), επικεφαλής των ρωμαϊκών δυνάμεων, κατήγαγε συντριπτική νίκη εναντίον των Μακεδόνων του Φιλίππου του Ε’ (πάνω), χρησιμοποιώντας και πολεμικούς ελέφαντες στο πεδίο της μάχης.

Η μάχη στις Κυνός Κεφαλές, αλλά και οι ρωμαϊκές κινήσεις που προηγήθηκαν αυτής, αποτελούν μέρος του γενικότερου ρωμαϊκού σχεδίου για αποδυνάμωση των Μακεδόνων και την εν συνεχεία επικράτησής τους στην Ελλάδα. Βασικοί στόχοι των Ρωμαίων ήταν η απομάκρυνση των μακεδονικών φρουρών από την Χαλκίδα (Εύβοια), την Δημητριάδα (Θεσσαλία) και την Κόρινθο (Αχαΐα). «Γενομένων δε τούτων οι μεν Έλληνες εν τη βουλή των Ρωμαίων ηξίουν τον Φίλιππον εξαγαγείν εκ της Ελλάδος τα τρεις φρουράς, άς αυτός πέδας εκάλει της Ελλάδος, την μεν εν Χαλκίδι Βοιωτοίς και Ευβοεύσι και Λοκροίς επικειμένην … την δε εν Κορίνθω… και την τρίτην εν Δημητριάδι». (Αππιανός Μακεδονική Ιστορία 8).

Με ανάλογα κείμενά τους τόσο ο Πολύβιος, όσο και ο Λίβιος, αναφέρονται χωρίς διαφοροποιήσεις στο γεγονός, επιβεβαιώνοντας πως οι τρεις αυτές πόλεις (Χαλκίδα, Κόρινθος, Δημητριάδα) αποτελούσαν το κλειδί της Ελλάδας. «Πέδας της Ελλάδος» εξ άλλου τις αποκαλούσε και ο ίδιος ο Φίλιππος ο Ε΄.

Η Μάχη στις Κυνός Κεφαλές υπήρξε το αποτέλεσμα των ανεπιτυχών διαπραγματεύσεων Ρωμαίων και Μακεδόνων για την οριστική απομάκρυνση των μακεδονικών φρουρών από τις τρείς προαναφερθείσες ελληνικές πόλεις.

Μετά την συντριπτική ήττα τους στις Κυνός Κεφαλές, οι Μακεδόνες παρέδωσαν στους Ρωμαίους και επισήμως πια, την Χαλκίδα, την Κόρινθο και την Δημητριάδα.

Όπως όμως είδαμε στη ροή των ιστορικών γεγονότων, η κατάκτηση της Εύβοιας από τους Ρωμαίους, είχε προηγηθεί κατά δύο έτη της Μάχης των Κυνός Κεφαλών. Σύμφωνα μάλιστα με τις περιγραφές του Λίβιου, ο Φλαμινίνος, σπουδαίος στρατηγός αλλά συνάμα και πολιτικός, είχε αρχίσει ήδη να δημιουργεί φιλορωμαϊκό κλίμα στους Ευβοείς. Το κλίμα αυτό, όπως ήταν φυσικό, διαμορφώθηκε ευκολότερα μετά την συντριβή των Μακεδόνων κατά το 197 π.Χ.    

Λίγο πριν από τις γιορτές των Ίσθμιων του 196 π.Χ. ο ύπατος Τίτος Φλαμινίνος με θεαματικό τρόπο κήρυξε την ανεξαρτησία των ελληνικών πόλεων και την απελευθέρωσή τους από τη δυναστεία των Μακεδόνων. Προσωρινή εξαίρεση θα αποτελούσαν η Χαλκίδα, η Δημητριάδα και η Κόρινθος, όπου θα παρέμεναν ρωμαϊκές φρουρές, μέχρις ότου περνούσε ο κίνδυνος από τον βασιλιά της Συρίας Αντίοχο, που είχε βλέψεις τότε προς την Εύβοια και την Ελλάδα.

Σύμφωνα τώρα με τον Πολύβιο, εκτός από τις τρεις πόλεις-κλειδιά, μεγάλη στρατηγική σημασία αποδιδόταν τόσο στην Ωρεό, όσο και στην Ερέτρια. «…Είναι δε ταύτας Ωρεόν, Ερέτριαν, Χαλκίδα, Δημητριάδα, Κόρινθον». (Πολύβιου, 18,45,5). Ανάλογες πληροφορίες μας δίνει και ο Πλούταρχος στην βιογραφία του Τίτου (Φλαμινίνου).

Με βάση αυτές τις πληροφορίες, όπως σωστά συμπεραίνει στο βιβλίο του «Ιστορία της Αρχαίας Εύβοιας» ο Επ. Βρανόπουλος, είναι πιθανόν η Ωρεός και η Ερέτρια να είχαν ανακαταληφθεί από τον βασιλιά της Μακεδονίας, για μικρό διάστημα, μετά την κατάληψή τους από τους Ρωμαίους.

Αριστερά: Ο Τίτος Κόιντος Φλαμινίνος, μετά τη νίκη του στις Κυνός Κεφαλές άνοιξε διάπλατα το δρόμο της κυριαρχίας των Ρωμαίων στον Ελληνικό Χώρο.

Ο ίδιος ερευνητής διαπιστώνει επίσης πως κατά την ταραχώδη αυτή περίοδο, μόνο ο Λίβιος μας δίνει πληροφορίες για την Εύβοια και τις πόλεις της. Παρότι όμως οι πληροφορίες αυτές δίνονται από έναν Ρωμαίο συγγραφέα, ο Επ. Βρανόπουλος τις θεωρεί αξιόπιστες με δεδομένο τον αντικειμενικό και σχεδόν αμερόληπτο τρόπο που έκανε τις ιστορικές του περιγραφές ο Λίβιος.  

Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο, των διάφορων συντακτών των κειμένων και των κατόχων των φωτογραφιών. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.