38. ΩΡΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΕΤΡΙΑ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ. ΑΝΤΙΘΕΤΗ Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ

Αλέξανδρου Καλέμη

Όπως είδαμε, η αποδυνάμωση των πάλαι ποτέ ισχυρών δυνάμεων του ελληνικού χώρου σε συνδυασμό με τη ραγδαία άνοδο των Μακεδόνων, είχε δημιουργήσει νέες πολιτικές ισορροπίες τόσο στην Ελλάδα γενικότερα, όσο και στην Εύβοια ειδικότερα. Αναφερθήκαμε επίσης στο προηγούμενο άρθρο, στην αλλοπρόσαλλη πολιτική του Χαλκιδέου ηγέτη Καλλία, ο οποίος αρχικά είχε τεθεί στο πλευρό του Φιλίππου ενάντια στους Αθηναίους, για να αλλάξει λίγο αργότερα στρατόπεδο.

Ο Καλλίας έφτασε στο σημείο να γίνει ένθερμος οπαδός του Δημοσθένη, σε ότι αφορούσε το σχέδιο του τελευταίου για ένωση όλων των ελληνικών πόλεων προς αντιμετώπιση του μακεδονικού κινδύνου. Έγινε μάλιστα πρεσβευτής των Αθηναίων στις διαπραγματεύσεις για συμμετοχή των Αχαιών και των Μεγαρέων στον αγώνα ενάντια του Φιλίππου. 

 Κατά το διάστημα αυτό, ως φαίνεται, η Ερέτρια και κυρίως η Ωρεός, παρέμεναν από ουδέτερες έως φίλα προσκείμενες προς την Μακεδονία. Στη βόρεια πλευρά της Εύβοιας μάλιστα, η πολιτική πορεία του σπουδαίου Ωρείτη πολιτικού και φιλοσόφου Ευφραίου, εκφράζει το πνεύμα της εποχής. Δημοκρατικό στοιχείο ο Ευφραίος, είχε αρχικά υπηρετήσει στη Μακεδονική Αυλή, κερδίζοντας την εκτίμηση του Φιλίππου. Αργότερα  ηγήθηκε της Ωρεού, εγκατεστημένος εκεί από τους Αθηναίους. Αδυνατώντας όμως να εξουδετερώσει τους πολιτικούς αντιπάλους του, παρότι τους είχε καταγγείλει έγκαιρα στην Αθήνα, κατέπεσε πραξικοπηματικά του αξιώματός του (343 π.Χ.) και φυλακίστηκε. Ένα χρόνο αργότερα, το 342 π.Χ. όταν ο Παρμενίων έφθασε στην Ωρεό με μακεδονική φρουρά, ο Ευφραίος οδηγήθηκε στην αυτοκτονία.

Όλα αυτά τα ιστορικά γεγονότα τεκμηριώνουν την άποψη, πως εκείνη την εποχή στην Εύβοια επικρατούσε ένα κλίμα αμφιταλάντευσης των Ευβοέων μεταξύ Μακεδονίας και των υπόλοιπων ελληνικών πόλεων, που βρίσκονταν και πάλι υπό την αιγίδα των Αθηναίων. Φυσικά για την δραματικά αυτόνομη Σπάρτη, ούτε λόγος να γίνεται, αφού η νοοτροπία των Λακεδαιμονίων δεν συμβιβαζόταν με συμμαχίες στις οποίες δεν θα ηγούνταν Σπαρτιάτες. 

Για να δώσω ένα δείγμα της πολιτικής παραφροσύνης, που επικρατούσε εκείνη την εποχή στην Εύβοια, θα αναφερθώ στο παρακάτω ιστορικό γεγονός. Οι φιλομακεδόνες αντίπαλοι των Αθηναίων στη μάχη των Ταμυνών το 349 π.Χ., 8 χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 341 π.Χ. με συμμάχους αυτή τη φορά τους Αθηναίους, αποβιβάστηκαν στην Ωρεό και με τη βία ανέτρεψαν το φιλομακεδονικό καθεστώς της πόλης. Όλα αυτά συνέβησαν ένα χρόνο μετά από τον θάνατο του Ωρείτη δημοκρατικού ηγέτη Ευφραίου. Οι ίδιες αυτές δυνάμεις Χαλκίδας και Αθήνας μετά την κατάληψη της Ωρεού, πολιόρκησαν και κατέλαβαν την Ερέτρια, ανατρέποντας και το εκεί φιλομακεδονικό καθεστώς. 

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Εύβοιας σε όλες τις φάσεις της ελληνικής ιστορίας μπορεί να εξηγηθεί από τα πολλά και ποικίλα πλεονεκτήματα της μεγαλονήσου. Στη αξία της Εύβοιας για την Ελλάδα, αναφέρεται ο Δημοσθένης στους φιλιππικούς του, κατηγορώντας τον Φίλιππο ότι οχύρωνε την Εύβοια για να την χρησιμοποιήσει ως βάση του εναντίον της Αττικής. Ο Παυσανίας επίσης θεωρούσε την Χαλκίδα μαζί με την Κόρινθο και την Δημητριάδα ως τα τρία κλειδιά της Ελλάδας. Γνωστή ήταν και η άποψη του Ισοκράτη για την Εύβοια, που την θεωρούσε σημαντικότερη από όλα τα νησιά: «Και προς την αρχήν την της θαλάττης ευφυώς είχε και την άλλην αρετήν απασών των νήσων διέφερε». Ο ίδιος ο Φίλιππος τέλος ονόμαζε την Χαλκίδα και την Κόρινθο «πέδας» της Ελλάδας (Στράβων, 9,4,15). 

Οι διαφορές πολιτικών προτιμήσεων μεταξύ Χαλκίδας από την μία πλευρά και Ερέτριας-Ωρεού από την άλλη δεν έμελε να διαρκέσουν. Η ώρα των Μακεδόνων είχε φθάσει, παρ’ όλες τις τελευταίες αθηναϊκές εκλάμψεις.

Όλα κρίθηκαν στη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.). Εκεί στον κάμπο της Βοιωτίας, πολύ κοντά στον αρχαίο οικισμό της Χαιρώνειας και το σημερινό ομώνυμο χωριό, τέθηκαν αντιμέτωπες οι ελληνικές δυνάμεις εκείνης της εποχής, πλην Λακεδαιμονίων. Από τη μία πλευρά οι Μακεδόνες, που είχαν στις δυνάμεις τους το νεαρό τότε διάδοχο του Φιλίππου, Αλέξανδρο και από την άλλη οι ενωμένες δυνάμεις της Αθήνας, της Κορίνθου, της Κέρκυρας, της Λευκάδας, της Αχαΐας, των Μεγάρων, της Ακαρνανίας, της Χαλκίδας και Θήβας. Θριαμβευτές, ως γνωστό, οι Μακεδόνες. 

Χαιρώνεια

 Μια νέα εποχή ακμής για την Ελλάδα και την Εύβοια ξεκινούσε το 338 π.Χ. Λίγα μόλις χρόνια πριν αρχίσει η Ελληνιστική Περίοδος της ιστορίας μας. Η ακμή αυτή υπήρξε μεγαλύτερη για το βόρειο τμήμα της Εύβοιας και ιδιαίτερα για την περιοχή Ιστιαίας-Ωρεού.  

 Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο, των διάφορων συντακτών των κειμένων και των κατόχων των φωτογραφιών. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.