ΜΑΙΝΕΜΕΝΗ

Εικόνα 1

Βρισκόμαστε πάντα στην περιοχή της Σμύρνης, που δυστυχώς σε τίποτε δεν θυμίζει σήμερα την αίγλη του παρελθόντος της. Εγκαταλείποντας το κέντρο της Σμύρνης και τα προάστιά της, κατευθυνόμενος κανείς βόρεια προς τη Φώκαια και την Κύμη περνά μέσα από τη Μαινεμένη, το γνωστό σε όλους μας μαρτυρικό ελληνικό  χωριό της Σμύρνης, που απέχει περίπου 35 χλμ. από το κέντρο της. Μαινεμένη είναι και η σημερινή ονομασία της πόλης, η οποία αντίθετα με τη Σμύρνη διατηρεί σε πολλά σημεία της στοιχεία, που φανερώνουν το ελληνικό παρελθόν της. Γειτονιές με πλακόστρωτα δρομάκια και χαμηλά φτωχικά σπιτάκια, διατηρούνται ακόμη χωρίς σημαντικές παρεμβάσεις από τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα. Όπως πληροφορηθήκαμε και το κέντρο της Μαινεμένης δεν έχει υποστεί ακόμη τον «εξωραϊσμό» του τουρκικού πολεοδομικού εκσυγχρονισμού.

Εικόνα 2

Το βασικότερο μέλημά μας στη κωμόπολη της Μαινεμένης ήταν να εντοπίσουμε τη θέση ενός παλιού μεγαλόπρεπου ναού της ελληνορθόδοξης κοινότητας, που ευημερούσε στη Μαινεμένη πριν το 1922. Για την ύπαρξή του είχαμε ελάχιστες πληροφορίες από την βιβλιογραφία μας. Δυσκολευτήκαμε αρκετά για να φθάσουμε στη θέση του ναού και θα πρέπει να ομολογήσουμε, πως εντελώς τυχαία τον εντοπίσαμε, λίγο πριν εγκαταλείψουμε τις προσπάθειές μας για την ανεύρεσή του.

Εικόνα 3

Ο ναός είναι χτισμένος στην κορυφή ενός λοφίσκου, στο κέντρο μιας φτωχικής συνοικίας της Μαινεμένης, που σήμερα κατοικείται ως επί το πλείστον από Τσιγγάνους και Τούρκους χαμηλότερων οικονομικά τάξεων. Το γεγονός αυτό δυσκόλεψε αρκετά το έργο μας, αφού μόλις παρκάραμε το αυτοκίνητο κοντά στο ναό περικυκλωθήκαμε από δεκάδες ρακένδυτα παιδάκια, που εν χωρώ επαιτούσαν ή μάλλον απαιτούσαν δολάρια και ευρώ. Η σύζυγός μου κλειδώθηκε στο αυτοκίνητο, ενώ εγώ υπό την ενοχλητική συνοδεία της θορυβώδους αγέλης, που σε μερικές περιπτώσεις καθίστατο ακόμη και επικίνδυνη, αποπειράθηκα να ρισκάρω την άνοδό μου στο λοφίσκο για τη φωτογράφηση του ναού. Και ό του θαύματος παρά τις φωνασκίες αλλά και τα συνεχή αγγίγματα των μικρών αγρίων τα κατάφερα.

Εικόνα 4

Ο ναός φυσικά, ως μνημείο, βρίσκεται σε απόλυτη εγκατάλειψη. Ευτυχές όμως μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός, που δεν έχει κατεδαφιστεί και δεν έχει μετατραπεί σε τζαμί, αυξάνοντας έτσι τις ελπίδες μελλοντικής συντήρησής του, στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προοπτικών της Τουρκίας. Προς το παρόν όμως η εικόνα που παρουσιάζει, τουλάχιστον στο εσωτερικό του, είναι άθλια. Σκουπίδια παντού, μπάζα και σπασμένα γυαλικά συνθέτουν ένα αποκρουστικό σκηνικό εγκατάλειψης και βεβήλωσης ενός τόπου, που θα έπρεπε αν μη τι άλλο να τυγχάνει σεβασμού από τον οποιονδήποτε πολιτισμένο άνθρωπο ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Για τις αγιογραφίες βέβαια ούτε λόγος να γίνεται, αφού η υγρασία τις έχει καταστρέψει σχεδόν ολοσχερώς. Αμυδρά μόνο ίχνη διατηρούνται σε κάποιες κόχες. Μόνο η εξωτερική τοιχοδομή του ναού μπορούμε να πούμε πως βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση.

Εικόνα5

Δεν είχα το περιθώριο να κάνω κάποια παρέμβαση στη Δημοτική Αρχή της Μαινεμένης, όπως παλιότερα κάναμε στο Προκόπι της Καππαδοκίας. Αυτό όμως πρέπει να το κάνουν σύντομα οι σύλλογοι των προσφύγων μας από εκείνες τις περιοχές, έτσι ώστε να δρομολογηθεί κάποια στιγμή η συντήρηση του όμορφου αυτού ναού, όπως έχει συμβεί σε πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις στην Τουρκία. Όπως έχω κατ’ επανάληψη τονίσει πρέπει σήμερα εκμεταλλευόμενοι τις συγκυρίες να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια διατήρησης και συντήρησης των μνημείων του παλιότερου αλλά και νεότερου ελληνικού πολιτισμού, που βρίσκονται κατά εκατοντάδες αν όχι κατά χιλιάδες στη επικράτεια του τουρκικού κράτους.

Αλέξανδρου Καλέμη

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1    

Πολλά από τα σοκάκια της Μαινεμένης θυμίζουν έντονα την εποχή που ζούσαν εδώ Έλληνες.

Εικόνα 2

Με δυσκολία ανακαλύψαμε το χριστιανικό ναό της Μαινεμένης σε μια φτωχική συνοικία. Χορταριασμένη σκεπή, χαλάσματα και εικόνα εγκατάλειψης.

Εικόνα 3

Αγκάθια και χαλάσματα είναι ο διάκοσμος του περίβολου έξω από την κεντρική είσοδο του ναού της Μαινεμένης.

   

Εικόνα 4

Το εσωτερικό του ναού αληθινός σκουπιδότοπος. Εμποδιζόμενος συνεχώς από τα πολλά σκουπίδια αλλά και από μία ομάδα μαινόμενων πιτσιρικάδων κατάφερα ευτυχώς να τραβήξω τις φωτογραφίες που ήθελα.

Εικόνα 5

Επιστάτης του Δήμου κυνηγά ομάδα νεαρών τσιγγάνων, που έπαιρναν το μπάνιο τους σε σιντριβάνι της Μαινεμένης.