35. Ο ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ ΠΑΙΔΟΦΙΛΟΣ ΑΛΚΕΤΑΣ ΑΡΜΟΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΙΑΙΑ. Β΄ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

 Αλέξανδρου Καλέμη

Οι τάσεις αντίδρασης των ελληνικών πόλεων προς του νικητές του Πελοποννησιακού Πολέμου, Σπαρτιάτες, οδήγησαν τους τελευταίους στην επαίσχυντο Ανταλκίδειο συνθήκη, προκειμένου να διατηρηθούν στην εξουσία υπό την προστασία των Περσών.

Σχεδόν αμέσως μετά την συνθήκη του 387 π.Χ., ισχυρές σπαρτιατικές φρουρές και σκληροί αρμοστές εγκαθίστανται στις ευβοϊκές πόλεις, οι οποίες κατά το δύσκολο αυτό διάστημα υπέστησαν πολλά δεινά από τους Σπαρτιάτες, που ουσιαστικά ενεργούσαν ως βάρβαροι κατακτητές. 

Όπως μας πληροφορεί ο Ξενοφών στα «Ελληνικά» του, στην Ιστιαία εγκαταστάθηκε ως αρμοστής κάποιος Αλκέτας, που το όνομά του συνδέθηκε με πολλά κρούσματα παιδεραστίας, αλλά και άλλων σκληρών και απάνθρωπων πράξεων. Ο Ξενοφών μάλιστα αναφέρεται λεπτομερώς στην αποπομπή του Αλκέτα από την Ιστιαία το 377 π.Χ. με τη βοήθεια των Θηβαίων.

Θεοποιημένη ήταν η παιδεραστία για τον Σπαρτιάτη αρμοστή της Ιστιαίας, Αλκέτα.

Λίγα χρόνια πριν με τη συνεργασία των Αθηναίων οι δημοκρατικοί των ελληνικών πόλεων οργανώθηκαν και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις αποδυνάμωσης της Σπαρτιατικής κυριαρχίας. Αυτή τη φορά στην κίνηση πρωτοστάτησαν και οι Θηβαίοι, που εν τω μεταξύ είχαν εξελιχθεί σε μία πολύ υπολογίσιμη δύναμη, όπως θα δούμε αργότερα. Έτσι λοιπόν το 378 π.Χ. Θηβαίοι και Αθηναίοι συμφωνούν στη συγκρότηση μιας νέας πολυμερούς συμμαχίας, με σκοπό την αναχαίτιση της σπαρτιατικής δύναμης και την αποκατάσταση της ειρήνης. Οι ευβοϊκές πόλεις εντάσσονται άμεσα στην Β΄ Αθηναϊκή συμμαχία, όπως ονομάστηκε αυτή η κίνηση.
Η αυθόρμητη αυτή συμμετοχή των ευβοϊκών πόλεων (αλλά και πολλών άλλων ελληνικών πόλεων) στη Β΄ Αθηναϊκή Συμμαχία δεν έγινε λόγω των «καλών» αναμνήσεων από την ηγετική συμπεριφορά των Αθηναίων του παρελθόντος, αλλά κυρίως λόγω της γενικής οργής εναντίον των Σπαρτιατών και της Ανταλκιδείου Συνθήκης. Αυτός είναι και ο λόγος που η συμμετοχή των ευβοϊκών πόλεων στην Β΄ Αθηναϊκή Συμμαχία έγινε υπό διαφορετικούς όρους από αυτούς της Α΄ Αθηναϊκής Συμμαχίας. 

Η μάχη των Λεύκτρων (371 π.Χ.) και η ταπεινωτική ήττα των 11.000 Σπαρτιατών 

από τους 7.000 Θηβαίους του Επαμεινώνδα, ενέπνευσε πολλούς 

εικαστικούς καλλιτέχνες στο πέρασμα των αιώνων.

 Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επιγραφή συμφωνίας Αθηναίων και Χαλκιδέων από την οποία παραθέτω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα: «…την εαυτών Χαλκιδέας ελευθέρους όντας και αυτονόμους και αυτοκράτορας και μήτε φρουράς υποδεχομένους παρ΄Αθηναίων μήτε φόρον φέροντας μήτε άρχοντα παραδεχομένους». Νομίζω πως δεν χρειάζεται μετάφραση του κατανοητού αυτού αποσπάσματος, στο οποίο οι Χαλκιδέοι, έχοντας πικρά πείρα από την Α΄ Συμμαχία, ξεκαθαρίζουν πως αυτή τη φορά δεν θα δεχθούν ούτε φόρους, ούτε φρουρές, ούτε επιτηρητές από τους Αθηναίους. 

Η Ανθηδόνα, που σήμερα ανήκει στον ευρύτερο Καλλικρατικό Δήμο Χαλκίδας, απετέλεσε ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια του «Βοιωτικού Κοινού».

 Στην Β΄ Αθηναϊκή Συμμαχία έλαβαν μέρος όλες οι Ευβοϊκές πόλεις με τις επιφυλάξεις που παραπάνω ανέφερα. Ωστόσο η συμμετοχή της Χαλκίδας της Ερέτριας και της Ιστιαίας έμελλε να είναι πιο βραχύβια από αυτή των άλλων ευβοϊκών πόλεων. Αυτό βέβαια έχει την εξήγησή του, αφού ο 4^ος αιώνας π.Χ. βρήκε αποδυναμωμένες τόσο την Αθήνα όσο και τη Σπάρτη.

Τις νέες αλλαγές, σηματοδότησε η εκπληκτική νίκη των Θηβαίων του Επαμεινώνδα, στα Λεύκτρα, επί των Σπαρτιατών του Κλεόμβροτου το 371 π.Χ. Ο βασιλιάς των Σπαρτιατών Κλεόμβροτος είχε εισβάλει με 11.000 Λακεδαιμόνιους στη Βοιωτία βέβαιος για την νίκη του. Εκεί όμως υπέστησαν ταπεινωτική ήττα από τους 7.000 Θηβαίους του Επαμεινώνδα. Το γεγονός αυτό σήμανε την οριστική αποδυνάμωση των Λακεδαιμονίων. Υπό το δεδομένο δε ότι και οι Αθηναίοι ποτέ δεν μπόρεσαν να ανακτήσουν την παλαιά τους δύναμη, οι Ευβοείς αδιαφορώντας για τις όποιες αντιδράσεις Αθηναίων και Σπαρτιατών, εντάχθηκαν αμέσως στο «Βοιωτικό Κοινό», μια καινούρια ισχυρή συμμαχία που ιδρύθηκε με πρότυπο την Αθηναϊκή Συμμαχία. Τις ενέργειες αυτές των Ευβοέων υποκίνησε το 370 π.Χ. ο Χαλκιδέος πρόκριτος Μνήσαρχος.

Σ΄ αυτή την περίοδο, για να ενισχυθεί προφανώς η οικονομική ανάπτυξη της Βοιωτικής ηγεμονίας, δημιουργήθηκαν ναυτικές βάσεις και λιμάνια. Το κυριότερο από αυτά τα λιμάνια ήταν της Ανθηδόνας, υπολείμματα του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα.

 Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο, των διάφορων συντακτών των κειμένων και των κατόχων των φωτογραφιών. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.