52. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΙΛΟΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ

Αλέξανδρου Καλέμη

Θα πρέπει να ομολογήσουμε πως ένας από τους λόγους πολιτισμικής ανάπτυξης της αρχαίας Εύβοιας, ήταν οι μειωμένες, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, ταραχώδεις ιστορικές περίοδοι. Όπως διαπιστώνει ο Ανάχαρσης από τον 6^ο αι. π.Χ. «οι Χαλκιδείς λατρεύουν την ελευθερία, αλλά υποτάσσονται πολύ εύκολα». Ανάλογα λοιπόν με τις εκάστοτε κρατούσες συνθήκες οι πόλεις της Εύβοιας (συνήθως χωρίς εξαιρέσεις) έζησαν υπό την εξουσία των Αθηναίων, των Λακεδαιμονίων, των Θηβαίων και των Μακεδόνων. Κατά την τελευταία περίοδο μάλιστα γνώρισαν μία από τις πιο λαμπρές περιόδους ανάπτυξης. Τώρα είχε έλθει η σειρά των Ρωμαίων.

Μετά την ανακήρυξη της «Ελευθερίας» από τον Φλαμινίνο και την ανασύσταση του «Ευβοϊκού Κοινού», ραγδαία ήταν η ανάπτυξη των φιλορωμαϊκού κόμματος, τόσο στη Χαλκίδα, όσο και στις υπόλοιπες ευβοϊκές πόλεις.

Αριστερά: Κόντιος Φλαμινίνος 229-174 π.Χ.
Δεξιά: Ευμένης της Περγάμου 221-159 π.Χ.

 

 

 

Η ανασύσταση του «Ευβοϊκού Κοινού», κατά το πρώτο μισό του 2^ου αι. π.Χ. τεκμηριώνεται, εκτός από τις ιστορικές αναφορές, αφενός από νομίσματα, που είχαν κοπεί εκείνη την περίοδο με ονόματα ηγεμόνων του Κοινού, αφετέρου από επιγραφές, που αναφέρονται σε διοργανώσεις αγώνων. Μία από αυτές μάλιστα κάνει αναφορά σε αγώνες που ονομάζονταν «Ρώμαια»: «…Εν τω αγώνι των Ρωμαίων τω γυμνικώ όν τίθησι το Κοινόν των Ευβοέων».

Η ίδια αυτή εποχή, που αποτελεί και τον πρόδρομο της οριστικής επικράτησης των Ρωμαίων, χαρακτηρίζεται ως ήταν φυσικό από αναστατώσεις και αλλαγές. Ο διάδοχος του Άτταλου, Ευμένης, προσπαθώντας να εξαργυρώσει τις υπηρεσίες της Περγάμου προς την Ρώμη, επεδίωκε να εξασφαλίσει την επικυριαρχία της Καρύστου της Ερέτριας και κυρίως της Ωρεού, που παρά τις καταστροφές της εξακολουθούσε να είναι το σημαντικότερο στρατηγικό και εμπορικό κέντρο του Αιγαίου. Ο Φλαμινίνος αρνήθηκε να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του Ευμένη, γιατί δεν επιθυμούσε την ενδυνάμωση της Περγάμου. Ταυτόχρονα, προσπαθούσε με κάθε τρόπο να διαφημίσει τον φιλελληνισμό του.

Το 194 π.Χ.  επισκέφθηκε προσωπικά τη Χαλκίδα, την Ερέτρια και την Ωρεό. Συγκάλεσε μάλιστα συνέδριο των πόλεων της Εύβοιας, μιλώντας στους συνέδρους στην ελληνική γλώσσα. 

Αυτές οι ενέργειες του Φλαμινίνου και με την συνδρομή του φιλορωμαϊκού κινήματος των Ευβοέων, είχαν σαν αποτέλεσμα τη θεοποίησή του Ρωμαίου ηγέτη από τους κατοίκους της Εύβοιας, οι οποίοι έκαναν και θυσίες, καθώς και γυμναστικούς αγώνες προς τιμήν του, συνθέτοντας μάλιστα και παιάνα, ο οποίος μετά από πολλούς ύμνους κατέληγε «...Ίηϊε παιάν, ω Τίτε Σώτερ».

Αντίοχος ο Μέγας 241-187 π.Χ.

Αυτή την εποχή ένας πολύ υπολογίσιμος εχθρός των Ρωμαίων ήταν ο Αντίοχος Γ΄ ο Μέγας, βασιλιάς της Συρίας. Σύμμαχοί του στην Ελλάδα οι Αιτωλοί που ενισχύονταν και από τις διάφορες αντιρωμαϊκές κινήσεις που είχαν αναπτυχθεί στην Ελλάδα. Τέτοια κίνηση υπήρχε και στην Χαλκίδα με αρχηγό τον Ευθυμίδα, ο οποίος ήταν εκτοπισμένος από την Εύβοια και συμπαραταγμένος με τους Αιτωλούς. Μαζί του ήταν και αρκετοί Ευβοείς που δεν είχαν αποδεχθεί την ρωμαϊκή κυριαρχία. 

Το 191 π.Χ. ο Ευθυμίδας με τη βοήθεια των Αιτωλών επιχειρούν κατάληψη της Χαλκίδας, χωρίς αποτέλεσμα όμως. Στη συνέχεια ζητούν την βοήθεια του Αντίοχου και ο βασιλιάς της Συρίας φτάνει στον Ευβοϊκό. Εκεί τον περίμεναν εκτός των τειχών οι άρχοντες της Χαλκίδας, που ως γνωστό ήταν σύμμαχοι των Ρωμαίων και του Φλαμινίνου. Στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν, οι Αιτωλοί επιχείρησαν να πείσουν τους Ευβοείς να αποκηρύξουν τους Ρωμαίους και να αποδεχθούν την φιλία του Αντίοχου για το καλό της Ελλάδας. Οι πιστοί στους Ρωμαίους άρχοντες της Χαλκίδας δεν αποδέχτηκαν τις προτάσεις των Αιτωλών, χωρίς όμως να απορρίψουν και τη φιλία του Αντίοχου.

Σε αυτή ακριβώς την περίοδο και χωρίς να σημειωθούν πολεμικές συγκρούσεις, ο Αντίοχος στο σύντομο διάστημα παραμονής του στη Χαλκίδα, ερωτεύεται σφοδρά και παντρεύεται μια πανέμορφη Χαλκιδέα, κόρη του ευγενούς Κλεοπτόλεμου. Ο Αντίοχος ονόμασε τη νέα του σύζυγο και νέα βασίλισσα της Συρίας, Εύβοια της Χαλκίδας. Για την βασίλισσα της Συρίας Εύβοια, δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία και δεν γνωρίζουμε αν έκανε παιδιά με τον Αντίοχο. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι παρέμενε βασίλισσα μέχρι το 187 π.Χ., έτος θανάτου του Αντίοχου, που σκοτώθηκε ενώ λεηλατούσε έναν ναό του Βήλου στην Ελυμαΐδα της Περσίας.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες ιστορικές πληροφορίες, μνημειώδης ήταν ο γάμος του Αντίοχου και της Εύβοιας στην Χαλκίδα. Οι διασκεδάσεις μάλιστα κράτησαν για μήνες το χειμώνα του 191 π.Χ. Υπό αυτές τις συνθήκες το πέρασμα του Αντίοχου από την Χαλκίδα, ουδεμία επίπτωση είχε για τους Ευβοείς και για τους Ρωμαίους, σε πρώτη φάση τουλάχιστον.