55. Η ΕΥΒΟΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΙΘΡΙΔΑΤΗ

Αλέξανδρου Καλέμη

Μετά την οριστική υποταγή ολόκληρης της Ελλάδος, αλλά και των αποικιών της στους Ρωμαίους, μία νέα εποχή άρχιζε.  

Από την εποχή αυτή δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για την Εύβοια, αφού είναι ελάχιστα και όχι ιδιαιτέρως περιεκτικά τα κείμενα που έχουν βρεθεί, και αναφέρονται στην Εύβοια. Σε αυτά υπάρχουν αντιφατικές πληροφορίες για την κατάσταση της Χαλκίδας και των ευβοϊκών πόλεων κατά το διάστημα του 1^ου αι. π.Χ.

Ο Δίωνο Χρυσόστομος στο βιβλίο του «Ευβοϊκός» ή «Κυνηγός» αναφέρεται εμμέσως στην Χαλκίδα, περιγράφοντας μία μεγάλη ευβοϊκή πόλη, στην οποία οδηγήθηκε να δικαστεί ένας κυνηγός με την κατηγορία καταπάτησης δημόσιας γης. Στις περιγραφές του, άλλοτε η Χαλκίδα εμφανίζεται ως ακμάζουσα πόλις και άλλοτε εμφανίζονται εικόνες παρακμής.

Περιεκτικότερος από απόψεως πληροφοριών για την Εύβοια, εμφανίζεται ο Πολύαινος, ο οποίος εξιστορώντας την εξέγερση του Μιθριδάτη κάνει και πάλι εμμέσως αναφορές στην Εύβοια.

Ήταν η εποχή (88 π.Χ.) που η αντιρωμαϊκή πολιτική του ελληνολάτρη βασιλιά του Πόντου Mιθριδάτη του Eυπάτορος, ξαναζωντάνεψε τα όνειρα των Xαλκιδέων, και γενικότερα των Ευβοέων για ανεξαρτησία. Το 88 π.Χ. ο Μιθριδάτης ετοίμασε στρατό 250.000 πεζών και 40.000 ιππέων με επικεφαλής τους Έλληνες στρατηγούς Μητροφάνη και Νεοπτόλεμο. Στην πρώτη σύγκρουση σημειώθηκε θεαματική ήττα των Ρωμαίων, της οποίας ακολούθησε σφαγή 80.000 Ρωμαίων πολιτών σε ασιατικές πόλεις.

Νόμισμα με την κεφαλή του Μιθριδάτη του Ευπάτορος.

Η εξέγερση του Μιθριδάτη επεκτάθηκε και στην Ελλάδα, όπου οι στρατηγοί Μητροφάνης και Αρχέλαος κατέλαβαν τις Κυκλάδες. Κατά την επιχείρηση αυτή υπέστη καταστροφές η Δήλος, όπου, κατά τον Πολύαινο, σκοτώθηκαν 20.000 Ρωμαίοι.

Στη συνέχεια ο Μητροφάνης εγκαταστάθηκε στην Χαλκίδα, όπου συγκρότησε μία πολύ ισχυρή βάση, ανάλογη με αυτή του παρελθόντας της πόλης επί της εποχής των Μακεδόνων. Στο σημείο αυτό αξίζει να θυμηθούμε αυτό που είχε τονίσει ο Ισοκράτης (436-338 π.Χ.) εκθειάζοντας τα στρατηγικά (και όχι μόνο) προτερήματα της Εύβοιας. «…η και προς την αρχήν την της θαλάττης ευφυώς είχε και την άλλην αρετήν απασών των νήσων διέφερε…». Δεν ήταν λοιπόν καθόλου τυχαία η επιλογή του Μιθριδάτη να κάνει την Χαλκίδα βασικό του ορμητήριο, εναντίον της αναμενόμενης ρωμαϊκής απάντησης στην εξέγερση.

Σύλλας και Μιθριδάτης οι μεγάλοι αντίπαλοι της τελευταίας μεγάλης ελληνικής εξέγερσης εναντίον των Ρωμαίων (88-86 π.Χ.)

Η απάντηση αυτή ήλθε σχεδόν άμεσα και μάλιστα με έναν ιδιαίτερα ικανό Ρωμαίο ηγέτη, που γνώριζε πολύ καλά να ηγείται του στρατού του. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον περίφημο Λεύκιο Κορνήλιο Σύλλα (139-78 π.Χ.) για τον οποίο έχει γράψει πολλά ο Πλούταρχος στους «Παράλληλους Βίους» του. Στο σημείο αυτό θυμίζω πως ο Πλούταρχος στη βιογραφία του Σύλλα, ενσωματώνει εντυπωσιακές λεπτομέρειες από την αρχαία Λουτρόπολη της Αιδηψού, την οποία επέλεξε ο Σύλλας ως τόπο θεραπείας και ξεκούρασης μετά την καταστολή της εξέγερσης.

Ο Σύλλας το 86 π.Χ. επικεφαλής 30.000 επίλεκτων Ρωμαίων, έσπευσε αρχικά εναντίον της Αθήνας την οποία υπερασπιζόταν ο Αρχέλαος. Πολιόρκησε τα μακρά τείχη και δεν άργησε να τα εκπορθήσει, αφού οι δυνάμεις του Μιθριδάτη στη Χαλκίδα, απασχολήθηκαν από μικρές ρωμαϊκές δυνάμεις, μη καταφέρνοντας τελικά να ενισχύσουν τον Αρχέλαο.

Η σφαγή των Αθηναίων από τον Σύλλα υπήρξε ανελέητη και από τις σκληρότερες στην ιστορία. Ο Αρχέλαος κατέφυγε στην Χαλκίδα, ακολουθούμενος από τον Σύλλα, ο οποίος απέφυγε να συγκρουστεί μαζί του στην Εύβοια, περιμένοντας υπομονετικά τις κινήσεις του αντιπάλου του.

Όταν ο στρατός του Αρχέλαου κατευθύνθηκε προς την Χαιρώνεια, περιμένοντας ενισχύσεις από την Μακεδονία, δέχθηκε την επίθεση του Σύλλα υφιστάμενος δραματική ήττα. Από τις 200.000 του στρατού του μόνο 10.000 κατάφεραν να διασωθούν και να καταφύγουν και πάλι στη Χαλκίδα. Ο θρίαμβος αυτός του Σύλλα σηματοδότησε επί της ουσίας και το τέλος της εξέγερσης του Μιθριδάτη. 

Πλούταρχος και Σύλλας. Ο πρώτος μας έχει δώσει τις σημαντικότερες πληροφορίες για τη βιογραφία του δευτέρου. 

Το τέλος αυτό ωστόσο, άργησε κάπως να σημειωθεί, αφού η εκπόρθηση των οχυρώσεων του Μιθριδάτης στην Χαλκίδα δεν ήταν μία εύκολη υπόθεση. Δεινός στρατηγός όμως ο Σύλλας κατάφερε και πάλι μετά από μία σειρά επιχειρήσεων να συγκρουστεί με τον Αρχέλαο στα έλη της Κωπαΐδας και να τον συντρίψει.

Ο Αρχέλαος διασώθηκε από τύχη, καταφεύγοντας και πάλι στη Χαλκίδα, η οποία δεν είχε ακόμη καταληφθεί από τον Σύλλα. Οι ιστορικοί της εποχής δεν μας δίνουν περεταίρω πληροφορίες πέραν αυτής που αφορά την ταπεινωτική συνθήκη, την οποία υπέργαψε με τους Ρωμαίους ο βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης. Προφανώς όμως ο Αρχέλαος διέφυγε από τη Χαλκίδα με πλοίο προς την Ασία, πριν η ευβοϊκή πρωτεύουσα υποταχθεί και πάλι στους Ρωμαίους.

Κατά τη διάρκεια των πολύνεκρων συγκρούσεων μεταξύ Σύλλα και Αρχέλαου, ο σκληρός Ρωμαίος στρατηγός, και επί της ουσίας δικτάτορας της Ρώμης, κατέστρεψε και ερήμωσε τρεις από τις πλουσιότερες πόλεις της Βοιωτίας, εκ των οποίων η μία σήμερα ανήκει διοικητικά στην Εύβοια. Οι πόλεις, που έπεσαν θύματα της μανίας του απάνθρωπου Σύλλα, ήταν η Ανθηδώνα, η Λάρυμνα και οι Αλές (σημερινή Αταλάντη).

Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο, των διάφορων συντακτών των κειμένων και των κατόχων των φωτογραφιών. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.