54. Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΓΗ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΣΤΗΝ ΡΩΜΗ

 Αλέξανδρου Καλέμη

Σχεδόν μισό αιώνα μετά την εποχή του ευγενικού Φαμινίνου, όσες ελληνικές πόλεις είχαν θεωρήσει τους Ρωμαίους ως συμμάχους και σε ορισμένες περιπτώσεις ως απελευθερωτές τους, άρχισαν να αντιλαμβάνονται το λάθος τους. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε ήδη αρχίσει να δημιουργείται, κατατροπώνοντας τους αντιπάλους της τον έναν μετά τον άλλον, χωρίς πλέον να δείχνει διάθεση συνδιαλλαγών.

Η Εύβοια και ειδικότερα η Χαλκίδα, είχαν ήδη αρχίσει να παρουσιάζουν αντιδραστικές τάσεις, που κορυφώθηκαν με την συμμετοχή τους στην Aχαϊκή Συμπολιτεία, η οποία είχε φανερά αντιταχθεί στον ρωμαϊκό επεκτατισμό. Οι Χαλκιδείς πολέμησαν στο πλευρό των Αχαιών εναντίον των Ρωμαίων, πληρώνοντας ακριβό τίμημα για την επιλογή τους αυτή.

Ήταν η σημαδιακή χρονιά του 146 π.Χ., που θεωρείται ως το έτος επίσημης έναρξης της Ρωμαιοκρατίας στον Ελλαδικό χώρο. Τη χρονιά αυτή ο άξεστος πολιτιστικά και ιδιαίτερα σκληρός Ρωμαίος Ύπατος Λεύκιος Mόμμιος, αφού ξεθεμελιώνει κυριολεκτικά την Κόρινθο, προκαλεί αρκετές καταστροφές στη Χαλκίδα, αλλά και σε άλλες ευβοϊκές πόλεις, που συντάχθηκαν με την ευβοϊκή πρωτεύουσα και συμμάχησαν με τους Αχαιούς.  

Ο ίδιος ο Μόμμιος φαίνεται πως την χρονιά του 145 π.Χ. είχε επισκεφθεί την Εύβοια και πιο συγκεκριμένα το ναό της Αρτέμιδος στην Αυλίδα. Αυτό συμπεραίνεται από μία αναθηματική επιγραφή του ναού, στην οποία αναγράφεται: «Λεύκιος Μόμμιος Λευκίου στρατηγός ύπατος Ρωμαίων, τοις θεοίς». Η επίσκεψη αυτή και οι συνθήκες υπό τις οποίες έγινε, μαρτυρά πως ο Μόμμιος δεν ήλθε ως εχθρός όλων των Ευβοέων, αλλά μιας μερίδας από αυτούς που είχαν αποφασίσει να αντιπαρατεθούν προς τους Ρωμαίους.

Ο ναός της Αρτέμιδος στην Αυλίδα. Σύμφωνα με επιγραφή, ο κατακτητής της Ελλάδας Λεύκιος Μόμμιος το 146 π.Χ. επισκέφθηκε και έκανε αφιέρωμα στους θεούς.

 
Και πράγματι τη χρονιά του 146 π.Χ. φαίνεται πως κάποιες ευβοϊκές πόλεις προτίμησαν να μη εναντιωθούν στους Ρωμαίους. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από την προσεκτική μελέτη των σχετικά λίγων πληροφοριών για την περίοδο αυτή (Λίβιος, Πολύβιος και Παυσανίας). Ο Παυσανίας μάλιστα μας πληροφορεί πως οι Ρωμαίοι επέβαλαν στους Θηβαίους να πληρώσουν πολεμικό πρόστιμο 100 ταλάντων προς τους Ευβοείς και τους Φωκείς για λεηλασίες, που είχαν υποστεί κάποιες ευβοϊκές πόλεις καθώς και η Φωκική Ηράκλεια. Από αυτό το γεγονός μπορούμε να συμπεράνουμε πως δεν υπήρχε καθολική ευβοϊκή αντιπαράθεση προς τους Ρωμαίους. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός πως η Χαλκίδα δεν υπέστη τις καταστροφές που υπέστησαν άλλες ελληνικές πόλεις.

Ρωμαϊκές αρχαιότητες από την εποχή της μεγάλης ακμής της Αιδηψού.

Εδώ θεωρώ σκόπιμο να δώσω αναγωγικά μια αντιστοιχία της αξίας των 100 ταλάντων με τα σημερινά δεδομένα. Το τάλαντο αντιστοιχούσε με 6.000 δραχμές, την εποχή που ένας καλός μισθός δεν ξεπερνούσε τις 25 δραχμές. Με τη λογική αυτή τα 100 τάλαντα ξεπερνούν σε αξία τα 35.000.000 €. Ένα τεράστιο ποσό δηλαδή για μία πόλη-κράτος όπως η Θήβα.

Μετά την οριστική υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους, ξεκινά μια καινούρια ιστορική περίοδος κατά την οποία η Εύβοια έχει και πάλι να επιδείξει πόλεις που γνωρίζουν ακμή, σαν κι αυτή που γνώρισε η Ιστιαία (Ωρεός) κατά τη διάρκεια των Ελληνιστικών χρόνων. Όπως θα δούμε στη συνέχεια οι ακμάζουσες πόλεις αυτή την περίοδο είναι η Κάρυστος και κυρίως η Λουτρόπολη της Αιδηψού, που γίνεται ο πρώτος τουριστικός και θερμαλιστικός προορισμός της αρχαιότητας. Και η Χαλκίδα φυσικά δεν έχασε την αίγλη της εξακολουθώντας να είναι ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο.

Μετά την οριστική ένταξη της Εύβοιας στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, μαζί με τις άλλες ελληνικές ομοσπονδίες ή συμπολιτείες, καταργήθηκε και το Κοινό των Ευβοέων για να επανιδρυθεί λίγα χρόνια αργότερα υπό άλλη μορφή, που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Ρωμαίων. Το νέο ρωμαϊκό «Κοινό των Ευβοέων» είχε αυτή τη φορά μόνο θρησκευτικά καθήκοντα και πολύ περιορισμένη αυτοδιοίκηση σε σχέση με αυτή που είχε μέχρι το 146 π.Χ.  

Μία επιγραφή που βρίσκεται στο Μουσείο της Νάπολι και βρέθηκε προφανώς στην περιοχή της Κύμης (ιταλικής) μας δίνει την πληροφορία πως μετά την κατάκτηση της Εύβοιας από τους Ρωμαίου, η ευβοϊκή γη πέρασε στην ιδιοκτησία του Ρωμαϊκού κράτους. Αυτό τουλάχιστον συνεπάγεται από την πληροφορία για την μίσθωση ευβοϊκών τεμαχίων σε ορισμένους Ευβοείς, όπως ο Πολύστρατος από την Κάρυστο και ο Ασκληπιάδης από τις Κλαζομενές. Ο Δίων ο Χρυσόστομος (40-120 μ.Χ.) μας πληροφορεί επίσης για καταδίκες Ευβοέων που καταπάτησαν γη, καθώς και για την φορολογία που πλήρωναν οι Ευβοείς προς τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. 

Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο, των διάφορων συντακτών των κειμένων και των κατόχων των φωτογραφιών. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.