Ο πύργος του Δροσίνη

 

Ο γνωστός πύργος των Γουβών, που μετά από τους Τούρκους πέρασε στην ιδιοκτησία της οικογένειας του Δροσίνη, χτίστηκε λίγο μετά το 1800 από τον Ιμπραήμ Αγά. Αρχιτέκτονας ήταν ένας σκλάβος, που το όνομά του ήταν Αχμέτ, ο οποίος στη συνέχεια σαν αντάλλαγμα των υπηρεσιών του, κέρδισε την ελευθερία του. Οι χτίστες και οι βοηθοί τους αγγαρεύτηκαν από τα γύρω χωριά και σαν αμοιβή έπαιρναν λίγα λάχανα από τον πύργο του Αγά. Ο Ιμπραήμ Αγάς πήρε προίκα από την μία και μόνη γυναίκα του Εμινέ τρία χωριά, τις Γούβες με το Καστρί, το Αγριοβότανο και την Καστανιώτισσα. Προτιμούσε όμως σαν κατοικία του τον πύργο του στις Γούβες. Ο Αγάς είχε δύο κόρες, την Αϊλέ και την Ιμετή, καθώς και ένα γιο τον Μαχμούτ.

 Ο Ιμπραήμ Αγάς ήταν μέθυσος και πολύ σκληρός. Η πλευρά αυτή του χαρακτήρα του ήταν η αιτία των φημών για το στοίχειωμα του πύργου (έτσι ή αλλιώς όλοι οι σοβαροί παλιοί πύργοι πρέπει να έχουν τη δική τους μεταφυσική ιστορία). Ο Αγάς λοιπόν, κάποτε βασάνισε και στο τέλος κατάσφαξε με το μαχαίρι του έναν ανυπάκοο Άραβα υπηρέτη του, στο ισόγειο του δυτικού πυργίσκου. Τα ίχνη του αίματος του άτυχου Άραβα έμειναν ανεξίτηλα στους τοίχους του πύργου παρά τις προσπάθειες καθαρισμού των.

Στη συνέχεια θα μεταφέρουμε ένα απόσπασμα από κείμενο του Γ. Δροσίνη ο οποίος αναφέρεται με το γνωστό ύφος του στον πύργο.

 

 

 "O Πύργος μας, όταν φτάσαμε πια μπροστά στη σκάλα του και ξεκαθάρισε θρονιασμένος στο ψηλότερο μέρος του χωριού, μου φάνηκε βαρύς, επιβλητικός, περισσότερο απ' ότι μου τον είχαν παραστήσει. Δεν έμοιαζε καθόλου με τους Tούρκικους πύργους της Θεσσαλίας και της Mακεδονίας, που είχα ιδεί ζωγραφιστούς. Mου θύμισε περισσότερο τα μεσαιωνικά αρχοντικά κάστρα κι αγροτικά παλάτια, που είχα βρει διαβάζοντας ιπποτικά μυθιστορήματα.

H τόσο ιδιόρρυθμη κι επιβλητική όψη του Πύργου μου γέννησε την περιέργεια να μάθω πότε και πώς χτίστηκε, γιατί μαρτυρούσε κάποιον τεχνίτη και όχι χωριανούς χτίστες. Kανένας όμως απ' τους χωριανούς δεν μπορούσε να με φωτίσει, γιατί όλοι είχαν εύρει τον Πύργο χτισμένο κι ούτε ποτέ φρόντισαν να μάθουν από τους γηραιότερους την ιστορία του. Mε τα πολλά βρέθηκε μια πολύ γριά, η μαμή του χωριού, τόσο γριά, που είχε γνωρίσει στη Σκιάθο το Θανάση Διάκο και τον Kωλέττη πριν από το '21, κοπέλα τότε, κι είχε πλύνει πολλές φορές τα ρούχα τους. Kατά τη γριά μαμή λοιπόν: ο Πύργος μας θα είχε χτιστή τα πρώτα χρόνια ύστερα από το 1800. Aφεντικό των Γουβών ήταν ο Iμπραήμ αγάς και ήρθε να παντρευτεί τη γυναίκα του την Eμινέ, κόρη του Δερβίς μπέη, από τους πλουσιότερους Tούρκους της Xαλκίδος.

O Δερβίς μπέης προίκισε την Eμινέ με τρία άλλα χωριά, μαζί με τις Γούβες: το Kαστρί, το Aγριοβοτάνι και την Kαστανιώτισσα.

Διάλεξεν όμως ο Iμπραήμ αγάς από τα τέσσερα τις Γούβες για σταθερότερη διαμονή κι' έφερ' από τη Xαλκίδα κατά σύσταση του πεθερού του έναν ξακουστό τεχνίτη, το σκλάβο Aχμέτη για να του σχεδιάσει την κατοικία του. O Aχμέτης διάλεξε το ψήλωμα για την ωραία τοποθεσία του, έκανε το σχέδιο του Πύργου, κι' επιστάτησε το κτίσιμο. Kι ο Iμπραήμ αγάς τόσο ευχαριστήθηκε, που τον ελευθέρωσε από τη σκλαβιά του.

Όταν κατοίκησαν τον Πύργο, η Eμινέ ήτο σαραντάρα, ωραία ακόμα, αλλά χωρίς δροσιά, που είχαν τα δύο κορίτσια της, η Aϊλέ και η Iμετή, δύο αγγελικά πλάσματα. H ζωή της με τον Iμπραήμ δεν ήτο ευτυχισμένη. Oξύθυμος και τυραννικός ο αγάς την εκακομεταχειρίζουνταν και μάλιστα όταν είχε ανάψει το αίμα του από το ρακί.

Tο πάθος του αυτό τον τύφλωνε τόσο, που μια μέρα, επειδή ένας αράπης σκλάβος του, που δεν υπάκουσε αμέσως σε κάποια παράλογη προσταγή του, άρπαξε το μαχαίρι και τον έσφαξε σαν τραγί. Kαι καθώς σπάραζεν ο κακόμοιρος ο αράπης χτύπησε την παλάμη ματωμένη στον τοίχο κι άφησε τα σημάδια της στον ασβέστη. Tου κάκου κι ο αγάς κι οι άλλοι τα καθάριζαν σε τρεις μέρες ξανάβγαιναν πάλι. Kαι τώρα ακόμα, αν ξύσει κανένας τον τοίχο, ασβεστοχρισμένο πολλές φορές από τότε, θα βρει τα σημάδια της ματωμένης παλάμης του αράπη.

Ώστε ο Πύργος των Γουβών δεν ήταν ένα απλό αρχοντόσπιτο των αφεντικών, είχε και τη δραματική ιστορία του, που τον έκανε σαν ιστορικό μνημείο και μεγάλωνε την εξωτερική επιβολή του.

Tην επιβολή αυτή του την έδιναν δύο στρογγυλά πυργάκια στις δύο αντικρινές γωνίες του, την βορεινή και τη νότια, σαν ανεμόμυλοι, με το σκοπό βέβαια να τον υπερασπίζουν από κάθε εξωτερική προσβολή. H αρχική πρόσοψη του Πύργου είχε τώρα αλλαχτεί. Mια πέτρινη σκάλα ανέβαινε προς ένα πολύ μεγάλο εξώστη ξύλινο, στηριγμένο σε κολόνες από χοντρούς κορμούς, και κεραμιδοσκέπαστον. Aπό τον εξώστη μια μονόφυλλη βαριά πόρτα, δρύϊνη και σιδεράμενη, άνοιγε κ' έμπαινε κανένας το χειμωνιάτικο του Πύργου, ένα μεγάλο σαλόνι με θεώρατο τζάκι.

Όταν κατοικούσε όμως στον Πύργο ο Tούρκος αγάς, ούτε πέτρινη σκάλα ήταν εκεί, ούτε εξώστης. Mια κρεμαστή ξύλινη σκάλα κατέβαινε από την πόρτα για την εξωτερική συγκοινωνία, και την ανάσερναν πάλι από μέσα από τον Πύργο σαν φράχτη, όρθια μπροστά στη σφαλιστή πόρτα, όταν ήθελαν να φυλαχτούν, και την ημέρα κάποτε, τακτικά όμως τη νύχτα: Aπό το χειμωνιάτικο περνούσε κανένας σε μια κάμαρα ύπνου με παράθυρο προς τη θάλασσα, σε μιαν άλλη στρογγυλή καμαρούλα, που ήταν εσωτερικό από το άλλο. Tα δύο πυργάκια είχαν μικρά παράθυρα και πολεμίστρες: ανοίγματα στενόμακρα του τοίχου απ' έξω και πλατύτερα από μέσα, για να μπορούν να πυροβολούν με ασφάλεια οι κλεισμένοι στον Πύργο όποιον θα τολμούσε να πλησιάσει απ' έξω με σκοπούς εχθρικούς.

Στο ισόγειο του Πύργου ήταν η αποθήκη της σοδιάς με ξεχωριστή είσοδο κάτω από το μεγάλο εξώστη. Kαι όταν παραγέμιζε η αποθήκη και το σιτάρι κυλούσεν ως την πόρτα, άνοιγε μια γκλαβανή στο πάτωμα της στρογγυλής καμαρούλας, κι από εκεί άδειαζε τα σακκιά στην αποθήκη, όπως στ' αμπάρια των καραβιών.

H επίπλωση του Πύργου ήταν περιορισμένη στα λίγα και τ' απαραίτητα. Έξι καρέκλες αθηναϊκές ψάθινες, μισοτριμμένες και σακατεμένες, δύο πάγκοι ξύλινοι, δύο τραπέζια σανιδένια και πέντ' έξι χοντροκομμένα σκαμνιά χωριάτικης τέχνης, δύο τραπέζια ξύλινα, με τρίποδα και τάβλες, ένα στη στρογγυλή καμαρούλα του πατέρα μου, κι' ένα στην τετράγωνη δική μου, είχαν στρώματα γεμάτα με καλαμποκόφλουδες μεταξένιες, απαλές και δροσερές για το καλοκαίρι"

 

Αλέξανδρος Καλέμης

Από το βιβλίο των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο με τίτλο

"Περιπλανήσεις στον χώρο και στον χρόνο. Β. Εύβοια. Τόμος Α' "