ΟΙ ΛΗΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕYΒΟΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ. 2o Μέρος

Η απαγωγή και σφαγή των Λόρδων στο Δήλεσι.

Τα ιστορικά αυτά γεγονότα, κρίναμε πως έπρεπε να αναφερθούν στο βιβλίο μας, αφού υπήρξε σ΄ αυτά άμεση ανάμιξη του μεγαλοϊδιοκτήτη της περιοχής του Κηρέα, Φρανκ Νόελ και έμμεση (σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής) του βουλευτή Μιχαήλ Αβέρωφ, μέλους της ιστορικής οικογενείας, στην ιδιοκτησία της οποίας ανήκει μέχρι και τις μέρες μας ένα μεγάλο μέρος των εκτάσεων της περιοχής της Κηρίνθου.

Η ανάμιξη των σημαντικών αυτών προσωπικοτήτων της Εύβοιας έγινε αφενός μεν λόγω της καταγωγής, αλλά και της σχέσης που είχαν κάποια μέλη της συμμορίας με τους εργαζόμενους στα κτήματά τους, αφετέρου λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου, που πάντα έπαιζε και παίζει  η οικογένεια Νόελ-Μπαίκερ στην ελληνική πολιτική σκηνή.

Για να σχηματίσουν όμως άποψη, όσοι από τους αναγνώστες του βιβλίου δε γνωρίζουν τα γεγονότα του 1870, πρέπει να αναλωθούμε στη συνέχεια σε μια όσο το δυνατόν συντομότερη εξιστόρηση αυτών των γεγονότων, που έμελλε να προκαλέσουν για τη χώρα μας ακόμη και τον άμεσο κίνδυνο να απολέσει την ανεξαρτησία της και να δεχθεί στα ματωμένα χώματά της στρατεύματα κατοχής από τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης.

Η Άνοιξη του 1870 βρίσκει την Ελλάδα με βασιλιά το Γεώργιο τον Α΄ και πρωθυπουργό το Θρ. Ζαΐμη. Ο τελευταίος λίγους μήνες πριν είχε κάνει δηλώσεις και διαβεβαίωνε έλληνες και ξένους δημοσιογράφους, πως η ύπαιθρος της Αττικής είχε απαλλαγεί από τις συμμορίες των ληστών. Ο απαγωγέας της δούκισσας της Πλακεντίας, Μπίμπισης, ο λήσταρχος Κυριάκος, που έκανε ακόμη και παρεμβάσεις στις πολιτικές διαμάχες, ο θρυλικός Νταβέλης, που έπινε τον καφέ του στους κεντρικούς καφενέδες της Αθήνας και πολλοί άλλοι παράνομοι ήταν πια παρελθόν. Αυτό όμως δεν σήμαινε απαραίτητα πως η Αττική, είχε από τη μια στιγμή στην άλλη, μετατραπεί σε παράδεισο νομιμότητας.

Το χρονικό του μεγάλου αυτού εγκλήματος αρχίζει στις 5 το απόγευμα της 11ης Απριλίου του 1870. Δύο πολυτελείς άμαξες με τους επιφανείς επιβάτες τους και τη συνοδεία τεσσάρων έφιππων και οπλισμένων χωροφυλάκων, διασχίζει το δρόμο, που οδηγεί από το Μαραθώνα στο Πικέρμι. Στην πρώτη άμαξα βρίσκονταν ο λόρδος και η λαίδη Μάνκαστερ, ο Φρέντερικ Βάϊνερ, ο Έντουαρντ Χέρμπερτ και οι δύο οδηγοί. Στη δεύτερη άμαξα εκτός των οδηγών επέβαιναν το ζεύγος Λόιντ με τη μικρή κόρη τους και ο κόμης Μπόιλ.

Φρέντερικ Βάϊνερ και Έντουαρντ Χέρμπερτ

Την ομάδα των επίσημων ξένων και της συνοδείας τους ακολουθεί ένα απόσπασμα 15 πεζών χωροφυλάκων, που τρέχει σχεδόν ασθμαίνοντας σε μεγάλη απόσταση, αφού οι άμαξες και οι έφιπποι δε φρόντισαν, μειώνοντας το ρυθμό τους, να διατηρούν μικρή απόσταση από το απόσπασμα.

Ο Τάκος Αρβανιτάκης.

Οι περίπου 20 ληστές με επικεφαλής τους αδελφούς Τάκο και Χρήστο Αρβανιτάκη, βρίσκοντας την κατάλληλη ευκαιρία, πυροβόλησαν και τραυμάτισαν σοβαρά δύο από τους τέσσερις έφιππους χωροφύλακες. Αστραπιαία απήγαγαν όλους τους επιβαίνοντας στις άμαξες και χάθηκαν ανάμεσα στους θάμνους και τα δένδρα των γύρω λόφων.

Από το σημείο αυτό και μετά αρχίζουν να διαδραματίζονται ραγδαία τα γεγονότα, που για ένα περίπου δεκαπενθήμερο συντάραξαν ολόκληρο τον κόσμο, καταρράκωσαν τη σοβαρότητα της Ελληνικής κυβέρνησης και επέτρεψαν στις ξένες μυστικές υπηρεσίες να αλωνίζουν στη χώρα μας.

Οι ληστές, που ξεκίνησαν από την απαίτηση λίτρων ύψους 25.000 λιρών και αμνηστίας, διαπιστώνοντας το μέγεθος του ενδιαφέροντος, που προκάλεσε η απαγωγή, σε Έλληνες και ξένους, μέρα με τη μέρα αύξαναν αντί να μειώνουν τις απαιτήσεις τους. Έφτασαν ακόμη και στο σημείο να απαιτήσουν αλλαγή των νόμων του συντάγματος, προκειμένου να νομιμοποιηθεί η αμνηστία τους. Όταν ο συνταγματάρχης Θεαγένης (ένας από τους διαπραγματευτές) δήλωσε πως οι νόμοι περί αμνηστίας ήταν του Όθωνα και τώρα επί βασιλείας Γεωργίου έχουν αλλάξει, ο Τάκος Αρβανιτάκης του απάντησε προκλητικά:

- Ε τότε να διώξετε το Γιωργάκη και να ξαναφέρετε τον Όθωνα.

Το τραγικό αυτής της απάντησης, καλύπτει το χιούμορ και τη γραφικότητά της, αφού ο ληστής σοβαρολογούσε απόλυτα. Δυστυχώς ο χειρισμός της υπόθεσης εκ μέρους του πανικοβλημένου κράτους, τους είχε δώσει αυτά τα δικαιώματα.

Από όλους τους ομήρους, μέχρι το τέλος, οι απαγωγείς κράτησαν τέσσερις τον Έντουαρντ Λόιντ, το Φρέντερικ Βάινερ, τον κόμη Ντε Μπόιλ και το γραμματέα της βρετανικής πρεσβείας Έντουαρντ Χέρμπερ. Οι υπόλοιποι είτε επειδή ήταν γυναικόπαιδα είτε γιατί τους χρησιμοποίησαν σαν αγγελιοφόρους γλίτωσαν από τις ταλαιπωρίες και τον εφιάλτη.

Ο βασιλιάς Γεώργιος προσφέρεται να πάρει τη θέση των ομήρων ενώπιον του Άγγλου πρέσβη Έρσκιν. Φυσικά η προσφορά του, που μάλλον έγινε για «τα μάτια του κόσμου», απορρίπτεται.

Στις 17 Απριλίου Κυριακή των Βαΐων, οι ληστές με τους ομήρους τους, απροκάλυπτα εκκλησιάζονται στην εκκλησία της Σκάλας Ωρωπού, χαμογελώντας και διαβεβαιώνοντας τον κόσμο πως οι όμηροι από στιγμή σε στιγμή θα απελευθερώνονταν. 

Μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας είναι και ο Φρανκ Νόελ, ο οποίος έχει σαν συνοδό του έναν αδελφό των Αρβανιτάκιδων, το Γιώργο, που εργαζόταν στα κτήματά του στα Αχμέταγα.

Τις πρωινές ώρες της Μεγάλης Πέμπτης 21 Απριλίου 1870 ο Νόελ αναχωρεί παίρνοντας την πληροφορία από τον Τάκο, πως η ομάδα θα κινηθεί προς τα βόρεια.

Οι ληστές με τους 4 ομήρους αναχωρούν, διαβαίνουν τον Ασωπό και φθάνουν στο Συκάμινο. Εκεί πληροφορούνται, ότι πλησιάζουν τα αποσπάσματα του Θεαγένη και αμέσως χωρίζονται σε δύο ομάδες. Με την ομάδα του Τάκου βρίσκονται οι όμηροι Βάινερ και Μπόιλ, ενώ με την ομάδα του Χρήστου, ο Χέρμπερτ και ο Λόιντ. Μέχρι να βγουν από το χωριό χρησιμοποιούν για ασπίδα 13 Συκαμιώτες. Αμέσως μετά κατευθύνονται τρέχοντας προς το Δήλεσι.

Ο Φρανκ Νόελ. Ήταν άραγε άμεσα ή έμμεσα αναμεμειγμένος στην υπόθεση του Δήλεσι;
Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο.

Εκεί ακριβώς κορυφώνεται η τραγωδία. Ένας πυροβολισμός σημαίνει το έναυσμα του τέλους. Είναι ακόμη άγνωστο ποιος πυροβόλησε και αν αυτός ήταν χωροφύλακας ή ληστής. Ο πανικός κυριεύει και τις δύο πλευρές. Οι πυροβολισμοί αρχίζουν να πυκνώνουν και δύο από τους ληστές πέφτουν νεκροί. Τότε  οι ληστές Γερογιάννης και Καταραχιάς ορμούν με τα γιαταγάνια σηκώνουν τον Χέρμπερτ και τον σφάζουν μπροστά στα μάτια των χωροφυλάκων. Οι τελευταίοι έξαλλοι εξαπολύουν καταιγισμό πυροβολισμών, καταφέρνοντας να σκοτώσουν το Χρήστο Αρβανιτάκη. Οι άνδρες της ληστρικής ομάδας σε αντίποινα σφάζουν και τον Λόιντ.

Ο Τάκος Αρβανιτάκης με τη δεύτερη ομάδα, καταφέρνει να διασχίσει το Δήλεσι κατευθυνόμενος προς το Σχηματάρι. Ο κλοιός σφίγγει γύρω τους και αποφασίζουν να φύγουν ο καθένας  μόνος του, για να σωθούν. Δυστυχώς δεν ξεχνούν να εκτελέσουν τους ομήρους τους. Ο νεαρός Βάινερ και ο κόμης Ντε Μπόιλ εκτελούνται με πυροβολισμούς στην πλάτη τους.

Επτά από τους ληστές σκοτώθηκαν στη μάχη, αποκεφαλίστηκαν και τα κεφάλια τους κρεμάστηκαν σε κοινή θέα στο πεδίο του Άρεως.  Άλλοι επτά συνελήφθησαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε δημόσιο αποκεφαλισμό. Οι υπόλοιποι συνέχισαν να περιπλανώνται στα βουνά και αργά ή γρήγορα βρήκαν το θάνατο από τις διωκτικές αρχές.

Το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς ο Τάκος Αρβανιτάκης επιχειρώντας να περάσει τα ελληνοτουρκικά σύνορα και να καταφύγει στην Τουρκία, που τότε έφθανε σχεδόν μέχρι τη Λαμία, έπεσε σε ενέδρα του ελληνικού στρατού και σκοτώθηκε λίγο έξω από τη Λαμία.

Με τον τρόπο αυτό ολοκληρώθηκε η σύντομη αναφορά μας στο χρονικό, που έμεινε σαν ένα ανεξίτηλο στίγμα στο γόητρο της χώρας μας και πέρασε στην ιστορία σαν η «σφαγή του Δήλεσι».

Η πολύκροτη δίκη όσων ληστών απέμειναν από το μακελιό του Δήλεσι.

Η Ελλάδα στο στόχαστρο εχθρών και «φίλων» μετά τα γεγονότα του Δήλεσι.

Μόλις διαδόθηκε η είδηση για τη σφαγή στο Δήλεσι, η Ελλάδα έγινε ο στόχος όλων εκείνων, που ζητούσαν την ευκαιρία να δικαιολογήσουν τις επεκτατικές τους βλέψεις. Όπως γράψαμε προηγουμένως, η πάταξη της τρομοκρατίας ήταν, είναι και θα είναι, η καλύτερη δικαιολογία για τις επεμβάσεις των ισχυρών στις χώρες των αδυνάτων.

Μερικές από τις γαλλικές και αγγλικές εφημερίδες είχαν τυπώσει τα άρθρα και τις προτάσεις τους πολύ πριν από τη σφαγή. Απλά την επόμενη μέρα κυκλοφόρησαν τις απόψεις τους. 

Σύμφωνα με αυτά τα δημοσιεύματα η Ελλάδα δεν ήταν ικανή να επιβάλει από μόνη της τη νομιμότητα στην επικράτειά της, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τις ζωές και τις περιουσίες των ξένων επισκεπτών της. Οι πιο σπουδαίοι ξένοι δημοσιογράφοι επισημαίνουν τον κίνδυνο να καταστεί η Ελλάς εστία μόλυνσης μέσα στον «υγιή» ευρωπαϊκό οργανισμό. 

Αναπαράσταση σε εξώφυλλο αγγλικής εφημερίδας των γεγονότων

Δεν ήταν λίγες οι εφημερίδες εκείνες, που πρότειναν ανοιχτά και απροκάλυπτα την επέμβαση ακόμη και με τη βία διεθνούς στρατιωτικής δύναμης, η οποία θα επέβαλε με τα όπλα τη νομιμότητα στη χώρα μας.

Σ΄αυτή την αληθινή χιονοστιβάδα των δημοσιευμάτων, που έφεραν σε μια οδυνηρή αμηχανία τη φτωχή Ελλάδα, μοναδική εξαίρεση υπήρξε η φιλελεύθερη εφημερίδα Daily News, η οποία συνιστούσε ψυχραιμία και προέτρεπε την Αγγλία να μην επαναλάβει το λάθος του 1854 στέλνοντας και πάλι στρατό στην Ελλάδα. Έγραφε δε χαρακτηριστικά επικρίνοντας τα άλλα διεθνή έντυπα πως «... δεν πρέπει εξαιτίας λίγων ληστών να θεωρήσουμε υπεύθυνο ένα ολόκληρο έθνος...».

Η Ελλάδα διέσωσε την ακεραιότητά της και μέρος από το γόητρό της, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.

Η ανάμιξη των ονομάτων Νόελ και Αβέρωφ στα γεγονότα του Δήλεσι.

Επίσημα η συμμετοχή του Φρανκ Νόελ περιορίζεται στο διαπραγματευτικό ρόλο. Ο συνδυασμός της αγγλικής υπηκοότητάς του με την υψηλή θέση, που κατείχε στο πολιτικό προσκήνιο και παρασκήνιο τόσο της Αγγλίας όσο και της Ελλάδας, του επέτρεπαν αυτό το ρόλο. Το γεγονός μάλιστα του ότι κάποια μέλη της συμμορίας είχαν συγγενείς, οι οποίοι εργάζονταν στα κτήματα του μεγαλοτσιφλικά του Κηρέα, διευκόλυνε ίσως αυτόν το ρόλο.

Εν τούτοις όταν ξέσπασε η θύελλα οργής των ξένων για την εξέλιξη των γεγονότων, ήταν φυσικό στην Ελλάδα να επικρατήσει πανικός και φυσικά καχυποψία. Οι φήμες οργίαζαν και ο τύπος ήταν φυσικό να τις αναπαράγει και να τις χρησιμοποιεί για πολιτικές σκοπιμότητες. Η «μπάλα» φυσικά πήρε τόσο τον Φ. Νόελ όσο και το βουλευτή Μ. Αβέρωφ. 

Για τον Αβέρωφ οι κατηγορίες περιορίστηκαν σε δημοσιεύματα αντιπολιτευόμενων κυρίως εφημερίδων. Συγκεκριμένα η εφημερίδα «Αιών» στο φύλλο της 26ης Ιουνίου 1870 δημοσιεύει ένα γράμμα ενός θείου (Δημήτρης το όνομά του), του τότε βουλευτή προς το ληστή Χρήστο Αρβανιτάκη, με το οποίο παρακαλεί να ενταχθεί στη συμμορία κάποιος δικός του γιατί όπως γράφει χαρακτηριστικά «...είναι κουμπάρος του κυρ Φρανκ (Νόελ)...». Θα πρέπει εδώ να σημειώσω πως την πληροφορία αυτή την πήρα από δημοσίευμα του δημοσιογράφου Τάσου Βουρνά (εφημερίδα "Νέα" 24 Ιουλίου 1985). Κάτι άλλο σχετικό με ανάμιξη του Αβέρωφ στην υπόθεση του Δήλεσι ή με τη διευκόλυνση κάποιων παρανόμων ψηφοφόρων του δεν βρήκα και ως εκ τούτου διατηρώ τις επιφυλάξεις μου για το ακριβές περιεχόμενο της συγκεκριμένης επιστολής, που έφερε στο φως η εφημερίδα «Αιών».

Για τον Φρανκ Νόελ οι κατηγορίες ξεπέρασαν το επίπεδο των φημών και έγιναν επίσημες καταγγελίες, που κατέληξαν σε δίκη, το αποτέλεσμα της οποίας όμως δικαίωσε τον Άγγλο μεγαλοϊδιοκτήτη της Εύβοιας.   

Η υπόθεση του Νόελ και της ύποπτης συμμετοχής του στα γεγονότα της σφαγής του Δήλεσι και των παράξενων διπλωματικών παιχνιδιών, που παίζονταν στην πλάτη της Ελλάδας, ήταν πραγματικά πολύκροτη και απασχόλησε τον ελληνικό και διεθνή τύπο για πολλούς μήνες μετά τα συνταρακτικά γεγονότα, που διαδραματίστηκαν στις εξοχές της Αττικής.

Οι κατηγορίες, που προσάπτονταν στον άρχοντα του Αχμέταγα (Προκόπι), ήταν πολύ βαριές και έφθαναν μέχρι την έμμεση συνέργια και ηθική αυτουργία στο τρομερό έγκλημα των ληστών του Αρβανιτάκη. 

Πολλά δημοσιεύματα άφηναν ανοιχτό το ενδεχόμενο της χρησιμοποίησης εκ μέρους των ληστών, του απέραντου τσιφλικιού του Φ. Νόελ στον Κηρέα, σαν ορμητήριο στις επιχειρήσεις τους. Ιδιαίτερα για τους Αρβανιτάκηδες ισχυρίζονταν, πως ήταν άνθρωποι του Άγγλου άρχοντα και ότι ανέκαθεν εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά του.

Από τις ανακρίσεις, που έγιναν τότε για την υπόθεση, προέκυψαν ενδείξεις, πως ο Φρανκ Νόελ ειδοποίησε τους Αρβανιτάκηδες για την προγραμματισμένη εκδρομή της παρέας των «λόρδων» (έτσι αποκαλούσε τότε ο λαός μας, την τάξη των πλουσίων). Επίσης φημολογούταν πως πίσω από τον επίσημο διαπραγματευτικό ρόλο μεταξύ κυβέρνησης και ληστών, που έπαιζε ο Φ. Νόελ κρύβονταν ύποπτα σχέδια της αγγλικής διπλωματίας. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός της άμεσης και ακριβούς ενημέρωσης της Αγγλικής πρεσβείας για την εξέλιξη των γεγονότων, σε σημείο, που η τελευταία να πληροφορεί την ελληνική κυβέρνηση για τις απαιτήσεις των ληστών. Στον Ωρωπό, καθ΄ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ήταν συνεχώς αγκυροβολημένη μια αγγλική κανονιοφόρος.

Οι κατηγορίες, που βάρυναν τον Φρανκ Νόελ, ήταν πολύ βαριές και έφεραν σε πολύ δύσκολη θέση τους δικαστές, αφού ο Νόελ δεν ήταν απλά ένας ξένος μεγαλοϊδιοκτήτης στη χώρα μας, αλλά ένας Άγγλος με σημαντική θέση στην ανεπίσημη αγγλική διπλωματία. Οι παρεμβάσεις από το εξωτερικό αλλά και η έλλειψη ακλόνητων στοιχείων για την ενοχή του, αποδυνάμωσαν τον ανακριτικό φάκελο. Ο Φρανκ Νόελ απαλλάχθηκε με βούλευμα από όλες τις κατηγορίες του.

Για την υπόθεση Νόελ ο ιστορικός Γ. Κορδάτος στο έργο του (ό.π., τ.ΧΙΙ, σσ. 305,306) μας γράφει τα παρακάτω:

«...Σκοτεινός ήταν ο ρόλος του Άγγλου μεγαλοκτηματία Νόελ στην περίπτωση του φόνου των συμπατριωτών του στο Δήλεσι. Ο Άγγλος πρεσβευτής διαπραγματευόταν μέσω αυτού με τους απαγωγείς, γιατί ένας αδελφός του αρχιληστή βρισκόταν στη δούλεψή του. Στις ανακρίσεις που έγιναν μετά τη σφαγή, κατηγορήθηκε ο Νόελ,  ότι αυτός είχε δώσει στον αρχιληστή (Αρβανιτάκη) την πληροφορία για την εκδρομή των Άγγλων στο Μαραθώνα. Μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι θα έπαιρνε για αντάλλαγμα ένα μεγάλο ποσό από τα λύτρα των 25.000 λιρών. Τελικά η Αγγλική κυβέρνηση αξίωσε να βγει απαλλακτικό βούλευμα για το Νόελ...».

Ποια άραγε ήταν η αλήθεια;

Το ερώτημα αυτό δεν είναι δυνατόν να απαντηθεί ποτέ, αφού μόνο υποθετικά είναι τα συμπεράσματα όλων των πλευρών. Από τη μια μεριά οι αντίπαλοι της δυναστείας των Νόελ-Μπαίκερ, προβάλουν μετά βεβαιότητας τους ισχυρισμούς τους για συνέργια του μεγαλοκτηματία στο φοβερό έγκλημα, που έπληξε καθοριστικά τη χώρα μας.

Από την άλλη μεριά οι απόγονοι της οικογένειας, προβάλλουν επίσης μετά βεβαιότητας τους δικούς τους ισχυρισμούς για την αθωότητα του προγόνου τους, ισχυρισμοί βέβαια που επισφραγίστηκαν με τη δικαστική απόφαση. 

Όπως πάντα, μόνοι και ανήμποροι παρατηρητές των εξελίξεων οι καταπιεσμένοι χωρικοί του Αχμέταγα.

Ίσως βέβαια η αλήθεια να βρίσκεται κάπου στη μέση, χωρίς ωστόσο να είμαστε σε θέση να τεκμηριώσουμε κάτι τέτοιο. Απλά συνθέτοντας τις πληροφορίες έκανα κάποιες σκέψεις, που με κάθε επιφύλαξη αναφέρω στη συνέχεια.

Όπως είδαμε το οργανωμένο έγκλημα (με τη μορφή ενόπλων συμμοριών) εκείνη την εποχή και κυρίως στην ελληνική επαρχία, δεν ήταν απλά ένα σύνηθες φαινόμενο, αλλά σε μερικές περιπτώσεις αποτελούσε ένα είδος συνέχειας του απελευθερωτικού αγώνα. Οι ληστές σε αρκετές περιπτώσεις φάνταζαν σαν ήρωες στα μάτια των εξαθλιωμένων κατοίκων των χωριών, αφού δεν ήταν λίγες οι φορές που γίνονταν οι προστάτες τους από την κρατική και ιδιοκτησιακή καταπίεση και αδικία.

Για τους λόγους αυτούς η ιδιόρρυθμη εξουσία των ληστών στην ελληνική ύπαιθρο, ήταν μάλλον ισχυρότερη από αυτή του κράτους. Ως εκ τούτου λοιπόν δεν ήταν αφύσικη η προσπάθεια, που κατέβαλαν οι μεγαλοκτηματίες και οι οικονομικά ισχυροί της ελληνικής επαρχίας να διατηρούν «καλές» σχέσεις μαζί τους. Είναι οι ίδιες περίπου σχέσεις, που συνάπτονται σήμερα μεταξύ των ιδιοκτητών των σύγχρονων νυκτερινών κέντρων διασκέδασης και των «νονών της νύχτας».

Δεν υπάρχουν αποδείξεις για την πιθανότητα μιας τέτοιας σχέσης μεταξύ Νόελ και συμμορίας Αρβανιτάκη, πιστεύω όμως πως υπάρχουν κάποιες ενδείξεις. Οι Νόελ, όπως είδαμε στην αρχή του κεφαλαίου για τους ληστές, έπεσαν θύματα ληστείας το 1857, όταν μια συμμορία λεηλάτησε την περιουσία τους απειλώντας τις ζωές τους. Ο ίδιος ο Φ. Νόελ, νεαρός ακόμη, υπέστη τη δοκιμασία της ομηρίας, περνώντας σίγουρα δραματικές στιγμές στα χέρια των ληστών.

Δεν θα ήταν λοιπόν καθόλου αφύσικο, όταν ανέλαβε τη διαχείριση της περιουσίας του πατέρα του, να επιχειρήσει εξομάλυνση των σχέσεών του με τις συμμορίες προσφέροντας βέβαια κάποια (οικονομικής φύσεως) ανταλλάγματα. Στο σημείο αυτό, πιστεύω, ότι περιορίζεται ο βαθμός σχέσεων Νόελ και Αρβανιτάκιδων. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός της επιρροής, που ασκούσε ο Νόελ στους Αρβανιτάκιδες. Αυτό φαίνεται από την επιστολή του συγγενούς των Αβέρωφ, ο οποίος χρησιμοποιώντας το όνομα του Νόελ προσπαθούσε να πείσει τον Αρβανιτάκη να προσλάβει κάποιον γνωστό του στη συμμορία.

Ο Νόελ επίσης, σαν μια σημαντική προσωπικότητα της Αγγλικής κοινωνίας, ήταν φυσικό να χρησιμοποιείται από τη Βρετανική κυβέρνηση σε διπλωματικές αποστολές «πάσης φύσεως». 

Καταλήγοντας πιστεύω πως για τους λόγους αυτούς επιλέχθηκε ο Φ. Νόελ σαν ο καταλληλότερος διαπραγματευτής μεταξύ ληστών, κράτους και αγγλικής πρεσβείας. Πιστεύω δηλαδή, επιγραμματικά, πως υπήρξε ανάμιξη του Νόελ στην υπόθεση «Δήλεσι», όχι όμως στο βαθμό της άμεσης συνέργιας στο αποτρόπαιο έγκλημα.

Αλέξανδρος Καλέμης

Από το βιβλίο των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο

Ο ΚΗΡΕΑΣ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ - ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΣΤΗΝ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ